مقایسه اثربخشی دو روش آموزش انفرادی و چندرسانه ای در رابطه با مدیریت انرژی بر خستگی، فعالیت فیزیکی و کیفیت زندگی بازماندگان سرطان در مرکز شهید قاضی تبریز، 1398

Abstract

مقدمه: خستگی در بازماندگان از سرطان تجربه ناخوشایندی است که می تواند اثرات منفی گسترده ای بر کیفیت زندگی و فعالیت فیزیکی آن ها داشته باشد. همچنین مطالعات گذشته نشان داده اند که مدیریت انرژی برای کاهش خستگی، ارتقای کیفیت زندگی و فعالیت فیزیکی اهمیت ویژه ای دارد. این مطالعه با هدف بررسی مقایسه اثربخشی دو روش آموزش انفرادی و چندرسانه ای در رابطه ‌با مدیریت انرژی بر خستگی، فعالیت فیزیکی و کیفیت زندگی بازماندگان سرطان مراجعه‌کننده به مرکز آموزشی درمانی شهید قاضی تبریز در سال 1398 انجام شد.روش کار: این پژوهش یك مطالعه نیمه‌تجربی بود که با مشارکت 60 بیمار بازمانده از سرطان (معده، کولورکتال، ریه و سینه) مراجعه‌کننده به مرکز انکولوژی شهید قاضی که با روش نمونه-گیری آسان انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آموزش انفرادی و آموزش چندرسانه ای (هر گروه 30 بیمار) تقسیم شدند. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از چک ‌لیست مشخصات دموگرافیک و مرتبط با بیماری، پرسشنامه خستگی ناشی از سرطان، پرسشنامه استاندارد بین‌المللی فرم کوتاه فعالیت فیزیکی و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد که در دو مرحله قبل و بعد از مداخله توسط بیماران تکمیل شدند. در گروه آموزش انفرادی، بیماران طی دو جلسه آموزش چهره‌ به ‌چهره توسط خود پژوهشگر روش های مدیریت انرژی و راه حل های مؤثر را فرا گرفتند و در انتها یک جزوه آموزشی طراحی شده از کل مباحث در اختیار بیمار قرار داده شد. برای بیماران گروه آموزش چندرسانه ای روش های مدیریت انرژی و راه حل های مؤثر توسط یک اپلیکیشن "مدیریت انرژی بیماران سرطانی" آموزش داده شد. بعد از گذشت دو ماه مجددا پرسشنامه‌های خستگی، فعالیت فیزیکی، کیفیت زندگی توسط هر دو گروه به صورت حضوری یا تلفنی تکمیل شدند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS نسخه 22 و با استفاده از آمار توصیقی و استنباطی (آزمون کای دو، تی مستقل، تی زوجی و آزمون ANCOVA) تجزیه و تحلیل شدند. برای کلیه آنالیزهای آماری سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که دو گروه مطالعه از لحاظ متغیرهای دموگرافیک همگن بوده و تفاوت معنی داری نداشتند (05/0 > p). نتایج مطالعه نشان داد که میانگین نمره خستگی، فعالیت فیزیکی و کیفیت زندگی بین دو گروه قبل از مداخله تفاوت آماری معنی داری نداشت (05/0 > p)، در حالیکه بعد از مداخله میانگین نمره خستگی، فعالیت فیزیکی و کیفیت زندگی اختلاف آماری معنی داری داشتند (001/0> p). همچنین نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین میانگین نمرات خستگی، فعالیت فیزیکی و کیفیت زندگی پس از حذف اثر پیش آزمون بین دو گروه آموزش چندرسانه ای و گروه آموزش انفرادی تفاوت معنی-داری وجود داشت (05/0> p).نتیجه گیری: در مجموع نتایج نشان داد که اثربخشی روش آموزش چندرسانه ای در رابطه با مدیریت انرژی بر خستگی و کیفیت زندگی بیشتر از روش آموزش انفرادی می باشد، که با توجه به دسترسی راحت به روش آموزش چندرسانه ای بدون محدودیت مکانی و زمانی این روش آموزشی پیشنهاد می شود.