ارتباط پوسیدگی دندانی با افسردگی، طول مدت خواب و مصرف دارو های مرتبط بر اساس داده های مطالعه کوهورت آذر

Abstract

مقدمه: سلامت دهان و دندان می تواند تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله سلامت روانی افراد باشد. با توجه به افزایش شیوع افسردگی، بررسی عوامل مرتبط با پوسیدگی دندان در این بیماران می تواند نقش به سزایی در حفظ و ارتقای سلامت دهان و دندان این افراد داشته باشد. با توجه به اینکه در مطالعه کوهورت آذر داده های جامعی در زمینه های مختلف جمع آوری شده است، مطالعه حاضر به تحلیل ارتباط بین بیماری افسردگی، طول مدت خواب و مصرف دارو های مرتبط بر اساس شاخص DMFT (decayed, missing and filled teeth) در جمعیت کوهورت آذر پرداخته است. مواد و روش ها: مطالعه کوهورت آذر در شهرستان شبستر در سال 1393 بین حدود 15000 بزرگسال 35 الی 70 ساله آغاز شده است. در مطالعه مقطعی - تحلیلی حاضر، داده های جمع آوری شده در مرحله پایه مطالعه کوهورت آذر مرتبط با افسردگی، طول مدت خواب و مصرف دارو های مرتبط و میزان شاخص DMFT مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از: 1. گروه مبتلا به افسردگی شامل کلیه افرادی از جمعیت کوهورت آذر که به پرسش افسردگی با تشخیص پزشک در پرسشنامه کوهورت آذر جواب بله دادند. 2. گروه کنترل شامل افرادی که به پرسش افسردگی با تشخیص پزشک در پرسشنامه کوهورت آذر پاسخ خیر دادند و با همسان سازی سن و جنس بطور تصادفی انتخاب شدند. معیارهای خروج عبارت بودند از: 1. افراد دارای بی دندانی کامل 2. داده های ناقص. 1369 نفر در گروه مبتلا به افسردگی و 2813 نفر در گروه کنترل (در مجموع 4182) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. دارو های مرتبط با افسردگی در دو دسته مصرف کننده SSRI و TCA مورد بررسی قرار گرفتند. داده های مربوط به طول مدت خواب و دارو های مرتبط نیز در افراد مبتلا به افسردگی و گروه کنترل مورد بررسی قرار گرفت. برای تحلیل ارتباط بین افسردگی و مصرف دارو های مرتبط با شاخص DMFT از آنالیز رگرسیون negative binomial with loglink استفاده شده است. علاوه بر بررسی نتایج در مدل تعدیل نشده (بدون در نظر گرفتن اثر متغیر های مخدوش کننده) از دو مدل رگرسیونی برای تعدیل اثر متغیر های مخدوش کننده نظیر جنس، سن، سطح تحصیلات، ابتلا به دیابت، بیماری فشارخون، بیماری قلبی عروقی، بیماری های مزمن ریوی، مصرف سیگار، مصرف الکل، شاخص توده بدنی، وضعیت اقتصادی –اجتماعی، میزان فعالیت فیزیکی، تعداد دفعات مسواک زدن و تعداد ساعات خواب استفاده شده است. یافته ها: تعداد 4182 فرد وارد مطالعه شدند که میانگین DMFT در آنها معادل 12/15 بود. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباط معنی داری بین شاخص DMFT و ابتلا به بیماری افسردگی و هم چنین مصرف دارو های مرتبط با افسردگی وجود نداشت. میانگین شاخص DMFT و اجزای آن بر اساس طول مدت خواب، تفاوت معنی داری نشان نداد. در مدل های رگرسیونی انجام شده، افزایش سن و مصرف سیگار ارتباط معنی داری با افزایش DMFT داشتند. نتیجه گیری: در مطالعه حاضر ارتباط معنی داری بین شاخص DMFT با ابتلا به افسردگی و مصرف دارو های مرتبط مشاهده نشد ولی از آنجایی که میانگین شاخص DMFT در افراد مبتلا به افسردگی بیشتر از گروه کنترل بود، پیشنهاد می شود جهت بررسی بیشتر، مطالعات جدید با طراحی مناسب در این زمینه انجام شود. باتوجه به اینکه با افزایش سن، میزان DMFT به طور معنی داری افزایش می یابد برنامه های ارتقا سلامت دهان و دندان در تمامی سنین به ویژه برای افراد مبتلا به افسردگی باید مورد توجه قرار گیرد.