تأثیر مکمل‌یاری مخمر غنی از وانادیوم بر شاخص‌های تن‌سنجی، کیفیت زندگی، کنترل گلیسمی، الگوی لیپیدی و بیان ژن‌ آنزیم‌هایMAPK, S6K PTEN, PTP1B, NFƘB, در بیماران بزرگسال چاق مبتلا به دیابت نوع 2

Abstract

مقدمه: در دهه‌های اخیر، شیوع دیابت نوع 2 (Type 2 Diabetes Mellitus: T2DM) در جهان به طور فزاینده‌ای در حال افزایش بوده و این سیر رشد در کشورهای در حال توسعه، سریع‌تر است. عناصر کمیاب نقش مهمی در تنظیم فعالیت‌های کاتالیکی به همراه آنزیم‌ها و مولکول‌های بیولوژیک دارند و نقش آن‌ها در مسیرهای متابولیکی کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و لیپیدها تا حدی مشخص شده است. وانادیوم، به عنوان عنصر کمیاب، به علت داشتن عملکرد شبه‌انسولین و تقویت‌کننده‌ی انسولین در کنترل هیپرگلیسمی و اختلال الگوی لیپیدی در بیماران دیابتی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مطالعه‌ی حاضر، تعیین تأثیر مخمر غنی از وانادیوم بر شاخص‌های تن‌سنجی، کیفیت زندگی، کنترل گلیسمی، الگوی لیپیدی و سطح بیان ژن آنزيم‌هاي Protein Tyrosine Phosphatase 1B (PTP1B) ، Phosphatase and Tensin Homolog (PTEN)، Mitogen-activated Protein Kinase (MAPK)، S6 Kinase (S6K) و Nuclear Factor Kappa-light-chain-enhancer of Activated B Cells (NFƘB) در بیماران بزرگسال چاق مبتلا به T2DM بود. روش كار و مواد: در مطالعه‌ی کارآزمایی بالینی تصادفی شاهددار دو سوکور حاضر، 44 بیمار چاق با نمایه‌ توده‌ی بدنی (Body Mass Index: BMI)، kg/m230 تا 40، مبتلا به T2DM با لحاظ معیارهای ورود و عدم ورود، انتخاب و به‌ صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. به گروه VEY، روزانه یک کپسول 250 میلی‌گرمی حاوی 9/0 میلی‌گرم کمپلکس آلی وانادیوم به صورت مخمر ساکارومایسس سرویزیه غنی از وانادیوم (Vanadium-enriched yeast: VEY) و به گروه دارونما، یک کپسول‌ 250 میلی‌گرمی حاوی مخمر بدون وانادیوم به مدت 12 هفته ارائه گردید. در ابتدا و انتهای مطالعه، شاخص‌های تن‌سنجی اندازه‌گیری شد و پرسشنامه‌های مشخصات فردی، فعالیت بدنی و کیفیت زندگی تکمیل گردید. دریافت غذایی با استفاده از پرسشنامه‌ی یادآمد 24 ساعته‌ی غذایی (3 بار) ارزیابی شد. همچنین بعد از 12 ساعت ناشتایی، 15 میلی‌لیتر خون وریدی به منظور انجام آزمایشات بیوشیمیایی گلیسمی، الگوی لیپیدی و بیان ژن آنزیم‌های PTP1B، PTEN، MAPK، S6K وNFƘB جمع‌آوری گردید. از نرم افزار آماریSTATA نسخه‌ی 16 برای تجزیه و تحلیل آماری داده‏ها استفاده شد. یافته‌ها: در پایان مطالعه، مکمل‌یاری با VEY منجر به کاهش معنی‌دار شاخص‌های تن‌سنجی شامل وزن (028/0=p)، BMI (021/0=p)، درصد چربی بدن (031/0=p)، توده‌ی چربی بدن (012/0=p) و شاخص‌های گلیسمی سرمی گلوکز ناشتا (027/0=p)، انسولین ناشتا (001/0=p)، هموگلوبین گلیکوزیله A1c (023/0=p) و مقاومت به انسولین (041/0=p) و افزایش حساسیت به انسولین (029/0=p) بعد از تعدیل اثر عوامل پایه و مخدوش‌گرهای احتمالی، در مقایسه با گروه دارونما گردید. همچنین، مکمل‌یاری با VEY تأثیر معنی‌داری بر بیان ژن آنزیم‌ MAPK در مقایسه با گروه دارونما داشت (014/0=p). در مقایسه با گروه دارونما، هیچ تغییر معنی‌داری در دریافت غذایی، کیفیت زندگی و الگوی لیپیدی بیمارانی که از مکمل VEY استفاده کرده بودند، مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: با توجه به نتایج حاصل از مطالعه‌ی حاضر، مکمل VEY می‌تواند به عنوان یک مکمل غذایی مؤثر برای بهبود شاخص‌های تن‌سنجی و گلیسمی در بیماران چاق مبتلا به T2DM مورد استفاده قرار گیرد. واژگان كليدي: دیابت نوع 2، چاقی، مقاومت به انسولین، وانادیوم، مخمر ساکارومایسس سرویزیه