بررسی علائم، فاکتورهای خطر، نحوه ی درمان و عوامل موثر برپیش آگهی بیماران مبتلا به ترومبوز سینوسهای وریدی مغز
Abstract
یکی از علل کم تر شایع استروک ترومبوز سینوس های وریدی مغزی (CVST) میباشد که بیش ترین مقدار آن در جوان ها اتفاق می افتد و بیش ترین سن بروز دهه ی سوم در خانم ها اتفاق می افتد. ترومبوز ورید مغزی با طیف وسیعی از علائم می‌تواند تظاهر کند و بنابراین ممکن است علائم سایر بیماری‌ها را تقلید کند. مطالعات بسیار کمی در زمینه ی عوامل خطر، پیشآگهی، نحوهی درمان و عوامل موثر بر پیامدهای بالینی در مبتلایان به CVST انجام شده است و نیاز انجام مطالعات مشابه در کشور در این زمینه احساس می شود. لذا بر آن شدیم تا مطالعه‌ای آینده نگر و مقطعی طراحی نماییم که تعداد افراد مراجعه کننده، تظاهرات بالینی، عوامل زمینه ساز ابتلا، پیشآگهی و عوامل موثر بر پیامدهای بالینی را در این بیماران بررسی نماییم.
روش اجرا: این مطالعه مقطعی (cross-sectional) بر روی بیماران با تشخیص CVST که در حد زمانی بین مهر 1397 تا شهریورماه 1399 به یکی از مراکز آموزشی-درمانی امام رضا و یا رازی، وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز مراجعه کرده‌اند، انجام شده است. پارامترهای مختلفی در بدو تشخیص مانند متغیرهای دموگرافیک، فاصله ی شروع علائم و تشخیص بیماری، علامت اولیهی بیماری، علائم بیماری در حال حاضر، فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری و وجود شواهد خونریزی در تصویربرداری طبق پرسشنامه تکمیل شد. درمان بر اساس اندیکاسیونها و کنترااندیکاسیون‌های گایدلینهای معتبر انجام پذیرفت و انجام مطالعه تاثیری روی روند درمانی بیماران نداشت.
نتایج: در این مطالعه 80 بیمار با تشخیص CVST شناسایی شدند که اکثریت آنان را زنان تشکیل میدادند (۶۳ بیمار معادل ۷۸.۸%). سابقه‌ی CVST و یا سابقه‌ی خانوادگی CVST تنها در 1 (1.3%) بیمار گزارش شد. سابقه‌ی DVT در ۴ بیمار (۵.۰٪)؛ مصرف سیگار در ۴ بیمار (۵.۰٪) و مصرف الکل نیز در 2 بیمار (2.5%) گزارش شد. مصرف OCP در 28 بیمار (35.4%) گزارش شد که قرص Low Dose (LD) با 22 بیمار (78.5%) بیشترین فراوانی را داشت. سردرد در 73 نفر از بیماران (96.1%) گزارش شده است که در 47 (58.8%) از آنان به صورت لوکالیزه بود. پس از سردرد تهوع و/یا استفراغ با 53 بیمار (69.07%)، Papilledema با 39 بیمار (53.4%)، و تشنج و ضعف حرکتی هر کدام با 31 بیمار (40.3%) شایعترین علائم گزارش شده بین بیماران مورد مطالعه بود. در 54 بیمار در MRI و CT-Scan یافته‌ی غیر طبیعی دیده شد. سینوسهای Transverse و sigmoid با 55 بیمار معادل 71.4% بیشترین درگیری را در بیماران مطالعه شده نشان دادند و درگیری سینوس Cavernous تنها در یک بیمار دیده شد. وارفارین با 64 (85.3%)، هپارین با 56 بیمار (74.7%) وLow molecular weight heparin (LMWH) (BID) با 26 بیمار (32.5%) بیشترین درمان‌های تجویزشده برای بیماران مورد مطالعه بودند. به ترتیب در 55 (90.2%) بیمار و 66 (91.7%) بیمار در فالوآپ‌های شش ماهه و یکساله پیامد بالینی مناسب بر اساس mRS<2 یافته شد. میزان مورتالیه شش ماهه و یکساله به‌ترتیب 4.9% و 4.2% بود.