تاثیرمشاوره شناختی-رفتاری با یا بدون اسانس بهارنارنج بر کیفیت خواب زنان باردار: یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده

Abstract

زمینه و هدف: اختلال خواب در دوران حاملگی شیوع بسیار بالایی دارد، این اختلال در دوران بارداری سلامت مادر و جنین را تهدید می کند. درمان های غیردارویی برای بهبود الگوی خواب زنان باردار دارای اختلال خواب اولویت دارند. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیرمشاوره شناختی-رفتاری با یا بدون اسانس بهارنارنج بر کیفیت خواب (پیامد اولیه) و اضطراب و کیفیت زندگی (پیامدهای ثانویه) انجام گرفت. روش کار: این کارآزمایی تصادفی کنترل شده بر روی 75 نفر از زنان با سن حاملگی 20 تا 24 هفته بارداری مراجعه کننده به مراکز سلامت شهرستان تبریز انجام گرفت. شرکت کنندگان با روش بلوک بندی تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. گروه مداخله اول (25=n)، 8 جلسه مشاوره گروهی شناختی-رفتاری و آروماتراپی با اسانس بهارنارنج (2 قطره 20-15 دقیقه قبل خواب) دریافت نمودند. گروه مداخله دوم (25=n)، 8 جلسه مشاوره گروهی شناختی-رفتاری و آروماتراپی با پلاسبو با همان دستور مصرف یکسان اسانس بهارنارنج دریافت نمودند و گروه کنترل (25=n)، فقط مراقبت های روتین دوران بارداری را دریافت کردند. پرسشنامه های کیفیت خواب پیتزبرگ، کیفیت زندگی اختصاصی بارداری و اضطراب اختصاصی بارداری قبل و 4 هفته بعد از اتمام مداخله تکمیل شد. از آزمون های آنالیز واریانس یکطرفه و ANCOVA برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج: بین دو گروه از نظر مشخصات فردی-اجتماعی و مامایی و نمرات پایه کیفیت خواب، کیفیت زندگی و اضطراب به جز سن، تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت (05/0<P). بعد از مداخله، تفاوت معنی دار آماری بین گروه های مطالعه از نظر کیفیت خواب وجود نداشت (05/0<P)، اما بر اساس آزمون ANCOVA و با تعدیل نمره پایه، میانگین نمره اضطراب در گروه مداخله 1 (تفاوت میانگین تعدیل شده: 5/4-؛ فاصله اطمینان 95%: 28/2- تا 79/6-؛ 001/0>P) و گروه مداخله 2 (تفاوت میانگین تعدیل شده: 30/3-؛ فاصله اطمینان 95%: 60/5- تا 97/0-؛ 03/0=P) در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری کمتر بود. همچنین میانگین نمره کیفیت زندگی در گروه مداخله 1 (تفاوت میانگین تعدیل شده: 55/2؛ فاصله اطمینان 95%: 45/0 تا 65/4؛ 012/0=P) و گروه مداخله 2 (تفاوت میانگین تعدیل شده: 72/2؛ فاصله اطمینان 95%: 6/0 تا 83/4؛ 007/0= P) در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری بیشتر بود. نتیجه گیری: اگرچه در این مطالعه، مشاوره شناختی- رفتاری منجر به کاهش اضطراب و بهبود کیفیت زندگی شد، اما بر روی کیفیت خواب زنان باردار بی تاثیر بود و برای نتیجه گیری قطعی در این زمینه نیاز به انجام مطالعات بیشتر است.