شناسایی و استخراج داروهای تراتوژن با استفاده از متن کاوی
Abstract
چکیده پژوهش
مقدمه:
تراتوژن ها داروها، مواد شیمیایی، یا حتی عفونت هایی هستند که می توانند موجب اختلال در رشد یا تکامل جنین شوند. بنابراین، قرارگرفتن در معرض یک تراتوژن در زمان بارداری می تواند منجر به تولد نوزادی با نقایص مادرزادی و یا سقط آن گردد. رویکردهای مختلفی برای شناسایی انواع تراتوژن ها پیشنهاد شده است. در این میان یکی از رویکردهایی که همواره در کانون توجه بوده، کشف و شناسایی تراتوژن های دارویی است. با وجود این که فقط میزان کمی از داروها دارای اثرات مضر اثبات شده هستند؛ اما نگرانی درمورد استفاده از داروها در دوران بارداری همواره وجود دارد. هدف از این مطالعه ایجاد یک روش جهت شناسایی داروهای تراتوژن و امکان به روزرسانی آن براساس آخرین مطالعات صورت گرفته می باشد.
مواد و روش ها:
روش اجرایی این پژوهش، برای شناسایی داروهای تراتوژن یک رویکرد کاربردی است که با استفاده از پردازش زبان طبیعی که شامل سه فاز کلی پیش پردازش، استخراج ویژگی و پردازش و در بستر زبان برنامه نویسی پایتون می باشد؛ که در آن خلاصه تمام مقالات حوزه تراتوژن به تعداد 1117 مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در فاز پیش پردازش، عملیاتی برای آماده سازی متن چکیده های مقالات انجام شده و متون به فرمتی قابل پردازش تبدیل شده است، سپس در فاز استخراج ویژگی، داروهای تراتوژنی مندرج در مقالات استخراج شده و به ازای هر دارو عوارض مربوطه نیز احصا گردید. نهایتاً در فاز پردازش با بهره گیری از خروجی فاز استخراج ویژگی، ضمن آنکه داروها بر اساس عوارض احصا شده خوشه بندی شده اند؛ با فهرست داروهای تراتوژنی سازمان غذا و دارو امریکا (FDA) نیز مطابقت داده شده و داروهای تراتوژن جدید استخراج شده است.
یافته ها:
از 149 داروی استخراج شده بوسیله متن کاوی، 123 دارو در فهرست داروهای FDA موجود هستند و 26 مورد از داروها در لیست داروهای رده بندی شده برای بارداری توسط FDA موجود نمی باشد. از 26 داروی مغایر با لیست FDA، برای 11 مورد از داروها در مقالات علمی عارضه ای گزارش نشده است. در نهایت 15 دارو، براساس آخرین مطالعات صورت گرفته و با توجه به عوارض استخراج شده، بعنوان داروی تراتوژن جدید شناسایی گردید که این داروها می توانند برای بروزرسانی طبقه بندی FDA درباره‌ی رده بندی دارو در دوران بارداری، به کار گرفته شوند.
نتیجه گیری:
مدل اجرایی مبتنی بر پردازش متن و داده کاوی، توانایی شناسایی و استخراج داروهای تراتوژن و عوارض ناشی از آنها را از مقالات دارد. هم چنین این مدل می تواند منجر به ایجاد بستری ایمن درپیشگیری ومراقبت از سوء مصرف داروها و در نتیجه منجر به کاهش عوارض ناشی از داروهای تراتوژن و بهبود وضعیت سلامت درجامعه می گردد.