تحلیل ریسک مواجهه با آزبست در کارگران تخریب ساختمانهای فرسوده در شهر تبریز

Abstract

مقدمه: در طی سالیان گذشته با وجود اینکه استفاده و واردات آزبست از سوی بسیاری از کشورها ازجمله ایران ممنوع اعلام گردیده ولی با توجه به آمارها و با توجه به استفاده از این ماده در طی سال¬های متمادی، این ماده خطرناک در بسیاری از ساختمان¬ها به‌وفور یافت می¬شود و کارگران تخریب ساختمان و همچنین افراد مجاور محل تخریب در مواجهه با این ماده قرار دارند. هدف از این مطالعه تحلیل ریسک مواجهه با آزبست در کارگران تخریب ساختمان‌های فرسوده در شهر تبریز بود. در این مطالعه مقطعی، با انجام بازرسی از ساختمان¬های فرسوده وجود آزبست در آن¬ها موردبررسی قرار گرفت و ساختمان‌های حاوی مصالح آزبستی وارد مطالعه شدند. از منطقه تنفسی کارگران ساختمان‌های مورد مطالعه در حین تخریب ساختمان نمونه¬گیری به‌عمل‌آمد و پس از انجام آنالیز به روش¬های SEM و PCM میزان مواجهه با آزبست در حین تخریب مشخص گردید. در ادامه ارزیابی ریسک سرطان¬زایی با استفاده از روش پیشنهادی آژانس حفاظت از محیط‌زیست آمریکا و همچنین ارزیابی ریسک نیمه¬کمی طبق روش ارائه‌شده توسط دپارتمان بهداشت حرفه‌ای سنگاپور انجام شد. در نهایت راهکارهای مدیریتی جهت مدیریت ریسک آزبست در حین تخریب ساختمان ارائه گردید. داده¬های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 25، آنالیز و به‌صورت توصیفی از قبیل میانگین، انحراف معیار ارائه گردید. همچنین برای بررسی ارتباط بین ارزیابی ریسک نیمه-کمی و ریسک سرطان¬زایی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته¬ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، برای کل ساختمان¬های نمونه¬برداری شده میانگین غلظت آزبست بر اساس آنالیز SEM-EDS که نشان دهنده غلظت واقعی آزبست در هوای تنفسی کارگران است مقدار 023/0±031/0 فیبر¬ بر ¬میلی¬لیتر SEM-EDS به دست آمد که کمتر از میزان استاندارد مواجهه با آزبست (1/0 فیبر بر میلی¬لیتر) است. از میان الیاف موجود در نمونه¬ها، 67 درصد الیاف آزبستی بودند که در بین الیاف آزبستی، 5/12 درصد کریزوتایل، 25 درصد ترمولیت، 5/12 درصد اکتینولیت و 17 درصد نیز آموزیت بودند. همچنین نتایج ارزیابی ریسک نیمه کمی نشان داد که رتبه ریسک مواجهه با آزبست در فرایند تخریب ساختمان متوسط می‌باشد. نتایج ارزیابی ریسک سرطان¬زایی نشان¬دهنده "ریسک سرطان¬زایی قابل‌ملاحظه" برای کارگران تخریب ساختمان بود. نتایج آنالیز آماری بیانگر همبستگی مثبت و معنی دار بین ارزیابی ریسک نیمه¬کمی و سرطان¬زایی بود؛ همچنین برنامه مدیریت ریسک آزبست با بررسی و مطالعه برنامه¬ها و مقالات موجود درزمینه مدیریت آزبست ارائه گردید. نتیجه¬گیری: مواجهه با آزبست در اکثر ساختمان¬های نمونه¬برداری شده وجود دارد و کارگران تخریب ساختمان در مواجهه با غلظت‌های مختلف از این ماده قرار دارند. ریسک سرطان¬زایی به دست آمده قابل‌ملاحظه می¬باشد و در نتیجه احتمال ابتلا به سرطان ریه در بین کارگران تخریب ساختمان زیاد است؛ با توجه به ریسک قابل‌ملاحظه ابتلا به سرطان، جلوگیری از مواجهه با آزبست در حین تخریب ساختمان، ضروری است. برنامه مدیریتی ارائه‌شده در این مطالعه می تواند جهت حذف و کاهش مواجهه با آزبست در حین تخریب ساختمان‌هایی که در بافت آن¬ها از مصالح حاوی آزبست استفاده شده است اجرا گردد.