طراحی و ارزیابی برنامه خودمراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماران مبتلا به سیروز کبدی

Abstract

چکیده پژوهش مقدمه: امروزه علیرغم پیشرفت‌هایی در زمینه سلامت افراد، در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه پزشکی از راه دور به جهت کاهش هزینه‌ها، افزایش کیفیت مراقبت سلامت، صرفه‌جویی در وقت پزشکان و بیماران، دسترسی عموم مردم جامعه به خدمات تخصصی موردتوجه قرارگرفته و به یک رکن اساسی در نظام سلامت تبدیل‌شده است. با توجه به اینکه بیماری‌های کبدی ازجمله سیروز کبدی در صورت عدم درمان، در مراحل انتهایی منجر به پیوند کبد و فوت بیماران می‌شود لذا مطالعه حاضر با هدف طراحی و ارزیابی برنامه خود مراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماران مبتلابه سیروز کبدی انجام گرفت. هدف: مطالعه حاضر باهدف طراحی و ارزیابی برنامه خود مراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماران مبتلا به سیروز کبدی انجام گرفت. روش كار و مواد: این پژوهش از نوع توصیفی–کاربردی بود که به ‌صورت مقطعی در سال‌های 1400-1399 انجام گرفت. در فاز اول مطالعه تعیین عناصر داده‌ای، فرآیندهای کاری و قابلیت‌های موردنیاز برنامه خودمراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماران مبتلا به سیروز کبدی، بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و راهنماهای بالینی بیماری سیروز کبدی، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر و تشکیل جلسات focus group با تیم درمانی طراحی شد. در مرحله بعدی، بعد از طراحی محتوا نمونه اپلیکیشن طراحی گردید. نرم افزار طراحی شده بعد از ارزیابی و تایید متخصصین بالینی و فنی، در محیط واقعی پیاده‌سازی و با همکاری 30 نفر از بیماران ارزیابی گردید. یافته‌ها: برای طراحی برنامه کاربردی خود مراقبتی تمامی عناصر داده‌های استخراجی توسط 5 متخصصین بالینی و4 متخصص فنی ضروری تشخیص داده شد. برنامه کاربردی درقسمت‌های مختلفی همچون محاسبه‌گرModel For End Stage Liver Diseas (MELD)، یادآوری داروها، مکان‌یابی در مواقع ضروری، تداخلات و عوارض دارویی، مدیریت اطلاعات بالینی، توصیه‌های تغذیه‌ای و فعالیت فیزیکی طراحی شد. استفاده از برنامه کاربردی توسط بیماران و همراهان بیمار با میانگین 94/7 (از مجموع 9 امتیاز) ضروی تشخیص داده شدکه در سطح خوب ارزیابی گردید. نتیجه‌گیری: برنامه کاربردی توسط بیماران و همراهان بیمار در پنج بعد پرسش‌نامه QUISشامل کارکرد کلی نرم‌افزار، صفحه نمایش، مجموعه اصطلاحات و اطلاعات نرم‌افزار، قابلیت یادگیری نرم‌افزار، قابلیت های کلی نرم‌افزاردر سطح خوب و رضایت‌بخش ارزیابی شد.