نوموگرام برآورد ریسک سزارین و مقایسه تأثیر بالون رایپنینگ سرویکس و شیاف روغن گل مغربی با شیاف میزوپروستول بر نمره بیشاپ و طول مدت مرحله اول زایمان

Abstract

چکیده فارسی مقدمه: به منظور کاهش عوارض حاملگی پس از ترم، القای لیبر با استفاده از داروهای شیمیایی و درمان های مکمل انجام می شود. با توجه به اینکه حدود یک سوم از 22 درصد موارد القای لیبر، منجر به سزارین می شوند، قبل از تصمیم گیری برای القای لیبر، امکان برآورد احتمال سزارین بسیار حیاتی خواهد بود. با توجه به فقدان و عدم استفاده از ابزار محاسبه گر آنلاین القای لیبر، بومی سازی این ابزار ضروری به نظر می رسد. از طرفی، روغن گل مغربی از جمله داروهای گیاهی جدیدی است که اخیراً کاربرد گسترده آن در آماده سازی سرویکس موردتوجه قرار گرفته است، اما شواهد کافی بالینی در کاربرد آن وجود ندارد؛ سوند دابل بالون رایپنینگ سرویکس نیز روش غیردارویی است که با توجه به مطالعات انجام گرفته، روشی مؤثر و بدون عوارض جانبی گزارش شده است، لذا این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر بالون رایپنینگ سرویکس و شیاف روغن گل مغربی با شیاف میزوپروستول بر نمره بیشاپ و طول مدت مرحله اول زایمان انجام شد.روش پژوهش: این مطالعه در دو فاز اجرا شد، فاز اول یک مطالعه توصیفی-تحلیلی آینده نگر بود و فاز دوم به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده در بخش لیبر و زایمان بیمارستان های طالقانی، الزهرا (س) و 29 بهمن شهر تبریز اجرا شد. فاز اول بر روی 300 نفر (200 نفر برای ترسیم نوموگرام و 100 نفر برای اعتبارسنجی نوموگرام) از شهریور ماه 1399 تا خرداد 1400 انجام گرفت. زنان حائزشرایط با روش آسان انتخاب شدند و چک لیستی که شامل معیارهای قد، شاخص توده بدنی فعلی، پاریته، سن حاملگی و نمره بیشاپ تعدیل شده بود تکمیل شد. شرکت کنندگان تا زمان زایمان پیگیری شدند و نوع زایمان در چک لیست مربوطه ثبت شد. نوموگرام پیش بینی سزارین به دنبال القا طراحی و اعتبارسنجی شد. از رگرسیون لجستیک چند متغیره برای تعیین متغیرهای پیش بینی کننده زایمان سزارین به دنبال القا استفاده شد. قدرت تمایز هر مدل با استفاده از ناحیه زیر منحنی (Area Under Curve= AUC) ارزیابی شد. در فاز دوم، در یک مطالعه دوسوکور از آذر ماه 1399 تا آذر ماه 1400، 90 زن با روش بلوک بندی تصادفی به 3 گروه شامل شیاف 25 میکروگرمی میزوپروستول یا 4 کپسول 1000 میلی گرمی روغن گل مغربی هر 4 ساعت حداقل تا 2 دوز و سوند رایپنینگ دابل بالن تخصیص یافتند. داده ها با استفاده از آزمون های آنالیز واریانس یکطرفه، تحلیل کوواریانس، تی زوج، تی مستقل و مجذور کای تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج فاز یک نشان داد که سزارین در 80 مورد (7/26%) از 300 القای لیبر انجام شد، از این مقادیر 56 مورد (70%) در نولیپارها و 24 مورد (30%) در مولتی پارها بود. از بین تمام متغیرها، براساس رگرسیون لجستیک چندمتغیره، برآورد ریسک سزارین تنها متغیر پیش بینی کننده نوع زایمان بود (نسبت شانس: 07/1، فاصله اطمینان 95%: 12/1 تا 01/1). AUC برای گروه طراحی نوموگرام 67/0 و برای گروه اعتبارسنجی 71/0 محاسبه شد. این مدل برای پیش بینی احتمال سزارین به دنبال لیبر در گروه طراحی نوموگرام دارای ویژگی 18/98 و ارزش اخباری منفی 52/75 و در گروه اعتبارسنجی نوموگرام دارای ویژگی 65/93 و ارزش اخباری منفی 68/74 بود و مدل مذکور از اعتبار نسبتاً خوبی در پیشگویی ریسک سزارین برخوردار بود. نتایج فاز دو نشان داد که از نظر میانگین نمره پیشاپ در 4 ساعت پس از مداخله بین دو گروه میزوپروستول و گروه روغن گل مغربی تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت (186/0=P)، اما این میزان 8 ساعت پس از مداخله در گروه گل مغربی به طور معنی داری بیشتر از گروه میزوپروستول بود (تفاوت میانگین: 94/0؛ فاصله اطمینان 95%: 83/1 تا 05/0). به دلیل ماهیت انتظاری سوند دابل بالن و عدم امکان معاینه واژینال قبل از خروج سوند، امکان مقایسه نمره بیشاپ 4 و 8 ساعت بعد با دو گروه دیگر مقدور نشد، اما نمره بیشاپ این گروه در مقایسه قبل از جاگذاری با بعد از خروج آن افزایش معنی داری داشت (001/0=P). از نظر سایر پیامدها شامل طول مرحله اول زایمان (192/0=P)، مرحله دوم زایمان (298/0=P)، مرحله سوم زایمان (764/0=P)، میزان سزارین (709/0=P)، آپگار دقیقه اول (384/0=P)، استفاده از اکسی توسین (252/0=P) تفاوت معنی داری بین گروه ها وجود نداشت (638/0=P). میانگین نمره رضایت از زایمان در گروه گل مغربی به طور معنی داری بیشتر از سایر گروه ها بود (018/0=P).نتیجه گیری: مدل برآورد ریسک سزارین مذکور از اعتبار نسبتاً خوبی در پیشگویی ریسک سزارین برخوردار بود و می توان از آن برای تقویت مشاوره زنان تحت القا با بیشاپ کم و در نهایت برای بهبود سلامت مادر و پیامدهای تولد استفاده کرد. همچنین با توجه به اینکه گل مغربی و سوند رایپنینگ به میزان میزوپروستول در بهبود نمره بیشاپ قبل از القا مؤثر بودند و حتی این تأثیر در دوز دوم گل مغربی بیشتر از میزوپروستول بود، لذا می توان مصرف خوراکی و واژینال گل مغربی را از هفته 38 به بعد و به خصوص در مادران با سابقه حاملگی پست ترم برای بهبود نمره بیشاپ توصیه نمود، از طرفی می توان در مواردی که مادر جهت القای لیبر بستری خواهد شد از 12 ساعت قبل سوند رایپنینگ دابل بالن را به صورت سرپایی تعبیه نمود تا با تسریع در آماده سازی دهانه رحم از مدت زمان بستری مادر بکاهد.