تاثیر مکمل‌یاری پروپولیس و دارونما همراه با رژیم کاهش وزن بر وضعیت متابولیکی، شاخص‌های Meta-inflammation، وضعیت تغذیه‌ای و عملکرد کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی
Abstract
مقدمه: کبدچرب غیرالکلی (NAFLD)-شایع‌ترین بیماری کبدی در جهان با شیوع 25 درصد در جمعیت عمومی- عامل عمده مرگ و میر در اغلب کشور‌ها است. مقاومت انسولینی و افزایش تولید گونه‌های فعال اکسیژن ناشی از تولید سایتوکین‌های التهابی از عوامل خطر این بیماری می‌باشد. پروپولیس یا بره‌موم -ترکیب طبیعی مشتق از صمغ‌های گیاهی جمع‌آوری‌شده توسط زنبورعسل- دارای خواص ضد‌التهابی، آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌باکتریایی و تقویت کننده سیستم ایمنی می‌باشد. از آنجا که نتایج مطالعات حیوانی حاکی از اثرات مثبت پروپولیس بر مسیرهای التهابی و متابولیکی در این بیماران بوده و کارآزمایی بالینی با هدف تعیین اثر مکمل‌یاری پروپولیس بر وضعیت متابولیکی و التهابی بیماران مبتلا به NAFLD یافت نشد، این مطالعه با هدف تعیین تاثیر مکمل پروپولیس و دارونما همراه با رژیم کاهش وزن بر وضعیت متابولیکی، Meta-inflammation، وضعیت تغذیه‌ای و عملکرد کبدی در بیماران چاق مبتلا به NAFLD انجام شد.
روش کار: در این کارآزمایی بالینی تصادفی دوسوکور، تعداد 44 بیمار مبتلا به NAFLD (گرید1 و 2) در دوگروه پروپولیس و دارونما به ترتیب سه کپسول 500 میلی‌گرمی پروپولیس و سه کپسول 500 میلی‌گرمی نشاسته ذرت را همراه با یک لیوان آب بعد از هر وعده‌ی غذایی به مدت 8 هفته همراه رژیم کاهش وزن فردی دریافت کردند. ویژگی‌های فردی در ابتدای مطالعه اخذ و پرسشنامه‌های فعالیت فیزیکی (IPAQ)، ثبت غذایی سه روزه و نیز اندازه¬گیری‌های تن‌سنجی در ابتدا و انتهای مداخله تکمیل شد. همچنین اندازه‌گیری سطوح سرمی شاخص‌های متابولیکی، شاخص‌های التهاب مزمن با درجه خفیف (Meta-inflammation) شامل: پروتئین جاذب شیمیایی ماکروفاژ شماره 1 MCP-1))، گیرنده‌های ناقوسی‌شکل شماره ۴ (TLR-4)، فاکتور نکروز توموری آلفا (TNF-α)، آنزیم‌های کبدی، شدت استئاتوز کبدی و نیز شاخص مقاومت انسولینی(HOMA-IR) و امتیاز فیبروز کبدی در ابتدا و انتهای مطالعه برآورد شد.
یافته‌ها: گرچه دو گروه در ابتدا تفاوت معنی‌داری از نظر میانگین شاخص‌های متابولیکی، Meta-inflammation، وضعیت تغذیه‌ای و عملکرد کبدی نداشتند ولی در انتهای مطالعه، مکمل‌یاری با پروپولیس سبب کاهش معنی‌داری در غلظت سرمی گلوکز (043/0=P)، انسولین (034/0=P)، HOMA-IR(006/0=P) و امتیاز فیبروز کبدی (021/0=P) در مقایسه با گروه دارونما پس از تعدیل بر مقادیر پایه، تغییرات انرژی دریافتی و فعالیت بدنی شد. تغییرات شاخص‌های تن‌سنجی، دریافت انرژی و درشت مغذی‌ها ، شدت استئاتوز کبدی، سطوح سرمی فراسنج‌های لیپیدی، آنزیم‌های کبدی و شاخص‌های التهابی پس از تعدیل بر عوامل مخدوشگر، تفاوت معنی‌داری را در مقایسه با گروه دارونما نشان نداد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که مکمل‌یاری با پروپولیس همراه با رژیم کاهش وزن به مدت 8 هفته سبب بهبود هموستاز گلوکز و عملکرد کبد در بیماران چاق مبتلا به NAFLD می‌گردد.
کلمات کلیدی: پروپولیس، کبدچرب غیرالکلی، عملکرد کبدی، Meta-inflammation