بررسی میزان فعال سازی بیماران تحت درمان با همودیالیز و ارتباط آن با خودکارآمدی در بیماران مراجعه کننده به بخش همودیالیز مرکز آموزشی درمانی امام رضا (ع)، 1399

Abstract

زمینه و هدف: یکی از مفاهیمی که اخیرا در مراقبت از بیماری های مزمن از قبیل بیماری مزمن کلیه تاکید می شود بحث فعال بودن بیمار در مدیریت سلامت خود می باشد که به آن فعال سازی بیمار گفته می شود. فعال سازی بیمار، یک معیار مهم در سنجش کیفیت مراقبت ها بوده که می تواند پیامدهای مثبتی برای بیماران داشته باشد. با توجه به اهمیت فعال‌سازی بیماران در بهبود کیفیت مراقبت از بیماری‌های مزمن، این مطالعه با هدف ارزیابی سطح فعال‌سازی بیماران و ارتباط آن با خودکارآمدی در بیماران تحت درمان با همودیالیز انجام شد. مواد و روش: در این مطالعه 180 بیمار تحت درمان با همودیالیز به روش نمونه گیری تصادفی ساده از مرکز آموزشی درمانی امام رضا (ع) تبریز انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه فعال سازی بیمار و خودکارآمدی در بیماری مزمن کلیه در فاصله زمانی مهر تا آذر 1399 جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری آنووا، تی تست، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه، اکثر شرکت کنندگان (35 درصد) در سطح 1 فعال سازی بودند و تنها 9/28 درصد از افراد در سطح 4 فعال-سازی قرار داشتند. میانگین نمره ی خودکارآمدی در بیماران تحت درمان با همودیالیز 45/1±50/5 بود (نمره قابل کسب 0 تا 10). تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که عواملی مانند خودکارآمدی، سطح تحصیلات و وضعیت تاهل پیش بینی کننده های معنی داری برای فعال سازی بیمار بودند (R2=.85, adjusted R2=.66, p<.001). طبق نتایج مطالعه، خودکارآمدی پیش بینی کننده اصلی فعال سازی بیمار بود(β =0.49, p<.001). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، افزایش خودکارآمدی بیماران موجب افزایش سطح فعال سازی آنها می شود. لذا پیشنهاد می شود تا پرسنل درمانی به ویژه پرستاران شاغل در بخش های دیالیز، با ارایه آموزش¬های لازم و مشارکت دادن بیماران در تصمیم گیری های بالینی و ارتقای سطح سواد بهداشتی آنها زمینه فعال بودن بیشتر بیماران در مدیریت سلامت خود را فراهم سازند و در این زمینه سنجش و پایش دوره ای سطح فعال سازی بیماران و ارایه آموزش های متناسب با سطح فعال سازی پیشنهاد می گردد.