مقايسه تاثير يادآوري به روش جعبه دارويي و پيامک تحت وب بر ميزان تبعيت بيماران مبتلا به نارسايي قلبي از رژيم دارويي: يک کار آزمايي تصادفي کنترل شده

Abstract

چکيده: زمينه و هدف: نارسايي قلب خط آخر تمام بيماري هاي قلبي-عروقي است. عدم تبعيت از رژيم دارويي در اين بيماري مي تواند منجر به بستري هاي مجدد در بيمارستان، افزايش نياز به مداخلات پزشکي، بيماري، مرگ و مير و افزايش در هزينه هاي مراقبت سلامت شود. در اين راستا مداخلات موثر زيادي در جهت ارتقاء تبعيت از رژيم دارويي در اين گروه از بيماران ارائه شده است. اما هنوز در مورد موثرترين و کم هزينه ترين روشها اتفاق نظر وجود ندارد. بنابراين بر آن شديم در رويکردي کمي، مطالعه اي با هدف مقايسه تاثير يادآوري به روش جعبه دارويي و پيامک تحت وب بر ميزان تبعيت بيماران مبتلا به نارسايي قلبي از رژيم دارويي انجام دهيم. مواد و روش کار: در اين کارآزمايي موازي کنترل شده تصادفي، 189بيمار نارسايي قلب واجد شرايط با معیارهای ورود: حداقل سن 18 سال، توانايي خواندن و نوشتن به زبان فارسي، تشخيص اوليه نارسايي قلبي مزمن تاييد شده توسط کارديولوژيست، عدم وجود مشکلات شناختي بر اساس پرسشنامه وضعيت سطوح شناختي AMT، در دسترس بودن تلفن همراه و توانايي استفاده از آن، نارسايي قلبي کلاس 2 و 3 بر اساس مقياس طبقه بندي وضعيت عملکرد قلبي نيويورک به مدت 3 ماه يا بيشتر بر اساس تشخيص پزشک معالج از بیمارستان شهید مدنی تبریز وارد مطالعه شدند. نمونه هاي در دسترس به صورت تصادفي و با استفاده از نرم افزار Random Allocation Software) RAS) با بلوکهاي اندازه 6 و 9 و نسبت تخصيص 1:1:1 در سه گروه کنترل و گروه مداخله اول (جعبه يادآور دارويي) و گروه مداخله دوم (سيستم يادآور پيامکي تحت وب) قرار گرفتند. جهت پنهان سازي تخصيص از پاکتهاي مات سربسته يکسان استفاده شد و شماره گذاري روي پاکتها از 1 تا 189 انجام شده و نوع مداخله بر اساس توالي تصادفي تخصيص روي کاغذي نوشته شده و داخل پاکتها به ترتيب قرار داده شد. توليد توالي تخصيص و آماده کردن پاکتها بر اساس آن توسط فرد غير درگير در پژوهش انجام شد. گروه کنترل (63n=) پيگيري روتين و همچنین قوطی دارویی جهت نگهداری داروهای ماهانه، گروه مداخله اول (63n=) چهارعدد جعبه دارويي هفتگی و گروه مداخله دوم (63 n=) پيامک هايي مبني بر يادآوري مصرف داروهه بر اساس رژيم دارويي بيماران و همچنین قوطی دارویی جهت نگهداری داروهای ماهانه به مدت 3 ماه دريافت نمودند. در پايان هر ماه بيماران هر سه گروه فراخوانده شده و تبعيت از درمان دارويي با استفاده از پرسشنامه تبعيت دارويي MARS و شمارش میزان داروهای باقیمانده در قوطی دارویی در گروه کنترل و مداخله دوم و تعداد داروهای باقیمانده در جعبه دارویی در گروه مداخله اول و ميزان بستري در بيمارستان بعلت نارسایی قلب از طریق پرسش از خود بیماربررسي شد. آناليز داده¬ها با استفاده از آزمون هاي آماري نان پارامتريک کروسکال واليس و ANOVA و Repeated measure ANOVA نرم افزار نسخه 16 در سطح معني داري کمتر از05/0، انجام گرديد.

يافته ها: افراد مورد پژوهش از نظر مشخصات پايه به غير از سن (028/0=p )، وضعيت اقتصادي ( 001/0=p)، سابقه مصرف داروي ديورتيک (038/0=p )، سابقه آپنه حين خواب (001/0=p )، سابقه سکته قلبي (016/0=p )، سابقه فشارخون بالا (041/0=p )، سابقه ديابت (024/0=p )، تعداد داروهاي روزانه (036/0=p ) يکسان بودند. از نظر ميانگين نمره تبعيت از رژيم دارويي تعامل زمان با گروه معني دار بود (05/0>p). بعد از اتمام مداخله تبعيت از رژيم دارويي در گروه جعبه دارویی (تفاوت ميانگين=33/1، فاصله اطمينان95%= 95/0 تا 72/1، 001/0 P<) و ارسال پیامک (تفاوت ميانگين=32/1، فاصله اطمينان95%= 93/0 تا 72/1، 001/0 P<) به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود. ولی تبعیت دارویی در گروه پيامک

نسبت به جعبه دارويي معني دارنبود (تفاوت ميانگين= 01/0-، فاصله اطمينان95%= 39/0- تا 37/0، 952/ P= ). ميزان بستري در بيمارستان فقط در پايان ماه اول بعد از انجام مداخله بين سه گروه مداخله تفاوت معني دار معني دار داشت(016/0=p). به طوريکه ميزان بستري در گروه پيامک در مقايسه با ساير گروه ها کمتر بود. بحث و نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد که اگرچه تبعیت از رژیم دارویی درگروه های مداخله نسبت به گروه کنترل بالاتر بود ولی ارسال پيام کوتاه تحت وب نسبت به استفاده از جعبه دارويي در کاهش ميزان عدم تبعيت دارويي غير عمدي در بيماران نارسايي قلبي ارجحيت نداشت. و همچنين ارسال پيامک در مقايسه به جعبه دارويي منجر به کاهش ميزان بستري فقط در پایان ماه اول گرديد. توصیه می شود مطالعات بعدی با حجم نمونه بیشتر، دوره مداخله طولانی تر و نمونه گیری از چندین مرکز انجام گیرد.