بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی کارکنان شاغل (رسمی و غیر مجاز) در بخش مدیریت پسماند شهرداری قم

Abstract

چکیده مقدمه: کارگران بخش مدیریت پسماند نقش مهمی در حفظ سلامت و بهداشت شهرها دارند. این کارگران در معرض عوامل خطر مختلفی مانند گرد و غبار، سموم، مواد آلی فرار، استرس و غیره هستند که آنها را مستعد ابتلا به برخی بیماری ها و آسیب های شغلی می کند. هدف از انجام اين مطالعه، بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی کارکنان شاغل (رسمی و غیر مجاز) در بخش مدیریت پسماند شهرداری قم بود. روش کار: این مطالعه به منظور بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی کارکنان شاغل (رسمی و غیر مجاز) در بخش مدیریت پسماند شهرداری قم به منظور ارائه راهکارهای بهبود وضعیت موجود، به صورت مقطعی و از نوع کاربردی بوده است که در نیمه ی دوم سال 1399 در شهر قم انجام گرفت. 128 نفر از کارکنان رسمی در بخش های مختلف مديريت پسماند شهرداري های مناطق هشتگانه قم و همچنین 20 نفر از کارکنان غیر مجاز (زباله گردها) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و با انجام هماهنگی های لازم و با استفاده از مصاحبه و تکمیل چک لیست، وضعیت بهداشت و ایمنی و محیط کار آنها مورد ارزيابی قرار گرفت. نتایج: خلاصه روش جمع آوری داده ها نشان داد که در مولفه دسترسی و استفاده از لوازم حفاظت فردی، کارگران رسمی شاغل در بخش مدیریت پسماند شهرداری قم، از شرایط مطلوب برخوردار نمی باشند. به نحوی که از نظر عدم دسترسی و استفاده کارکنان رسمی از وسایل حفاظت فردی از جمله کفش کار مناسب، دستکش کار مناسب، گوشی حفاظتی مناسب، کلاه کار مناسب، ماسک حفاظتی مناسب و عینک ایمنی مناسب نمره میانگین به ترتیب برابر با 65/76، 56، 2/99، 79، 82 و بیش از 99 بوده است که نشان دهنده وضعیت نامطلوب در کارکنان رسمی است. شرایط کارکنان غیر مجاز در مقایسه با کارکنان رسمی به مراتب نامطلوب تر بوده به نحوی که از نظر عدم دسترسی و استفاده کارگران غیر مجاز از وسایل حفاظت فردی از جمله لباس کار مناسب، کفش کار مناسب، دستکش کار مناسب، گوشی حفاظتی مناسب، کلاه کار مناسب، ماسک حفاظتی مناسب و عینک ایمنی مناسب، نمره میانگین به ترتیب برابر با 6/77، 33/90، 06/85، 11/92، 21/84، 82/86 و 100بوده است. در خصوص مولفه انجام اعمال نا ایمن حین عملیات جمع آوری و حمل پسماند، میانگین نمره انجام اعمال نا ایمن در هر گروه نامطلوب بوده است. این میزان در کارگران رسمی برابر با 43/52 و در کارگران غیرمجاز برابر با 80 بوده است. در ارتباط با شاخص های مربوط به مولفه وضعیت های مرتبط با سلامت کارکنان، وضعیت کارکنان رسمی نسبتا مطلوب بوده است. به نحوی که میانگین نمره انجام معاینات پزشکی و واکسیناسیون و میانگین نمره برگزاری دوره های آموزش شغلی و شرکت کارکنان در این دوره ها برای آنها به ترتیب برابر با 87 و 75 بوده است. این میزان برای کارگران غیر مجاز بسیار نا مطلوب و برابر با 27 و 18بوده است. در خصوص کنترل عوامل روانی و بکارگیری تدابیری جهت کاهش فشار کاری، وضعیت کارگران رسمی نسبتا مطلوب (نمره میانگین 80) اما وضعیت کارگران غیرمجاز با حد مطلوب فاصله بسیار زیادی دارد (نمره میانگین 44/19). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که عدم دسترسی و یا استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و همچنین انجام اعمال نا ایمن در حین کار در بین کارکنان رسمی بیشتر از سایر مسائل مشهود بوده و نیاز به اقدامات اساسی در این زمینه دارد. در کارگران غیر مجاز علاوه بر موارد فوق، عدم انجام معاینات پزشکی، عدم آموزش های مناسب شغلی و مشکلات روانی به صورت جدی مشاهده می شود. توصیه می گردد علاوه بر تهیه تجهیزات و لوازم حفاظت فردی، با آموزش و اطـلاع رساني مناسب و افزایش نظارت، انگيزه لازم جهـت اسـتفاده از اين وسايل در کارگران ايجاد شود و پایش مداوم سلامت روحی و روانی از کارگران به عمل آید.