بررسی ارتباط شاخص دریافت غذایی سالم با فاکتورهای متابولیک و وضعیت استرس اکسیداتیو در زنان مبتلا به سنگ کیسه صفرا : مطالعه مورد-شاهدی

Abstract

چکیده فارسی زمینه و اهداف: سنگ کیسه¬ صفرا یکی از شایع‌ترین بیماری¬های دستگاه گوارش محسوب می¬شود. فوق اشباع شدن صفرا با کلسترول مسئول اصلی ایجاد سنگ کلسترولی است. مطالعات نشان داده¬اند رژیم¬های غذایی غربی که شامل مقادیر بالای چربی و کربوهیدرات های تصفیه شده و میزان کمتری از فیبر (مصرف بالای گوشت، دریافت بالای انرژی و چربی¬های اشباع) می باشند با شانس بالاتر ابتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا همراه هستند، درحالی¬که مصرف بیشتر سبزیجات و فیبر با شانس کمتر ابتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا همراه است. شاخص دریافت غذایی سالم-2015 (HEI-2015) شاخصی برای پایبندی به دستورالعمل¬های غذایی- برای آمریکایی¬ها- حاوی 13 مؤلفه می باشد که امروزه بعنوان یکی از شاخص های کیفی مطرح مواد غذایی برای ارتباط با سلامتی و بیماری است. لذا مطالعه مورد-شاهدی حاضر تحت عنوان بررسی ارتباط شاخص دریافت غذایی سالم با فاکتورهای متابولیک و وضعیت استرس اکسیداتیو در زنان مبتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا بر این اساس صورت ¬گرفت. روش کار و مواد: مطالعه¬ی مورد-شاهدی حاضر بر روی 75 زن مبتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا و 75 زن سالم، همسان شده از نظر جنس و وضعیت شاخص توده بدنی انجام شد. پس از توضیح کامل در مورد مطالعه، احراز شرایط و معیارهای ورود به مطالعه، فرم رضایت نامه آگاهانه کتبی از افراد اخذ شد. اطلاعات فردی با استفاده از پرسشنامه مشخصات عمومی و دریافت غذایی با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک ¬کمی و فعالیت فیزیکی با استفاده از پرسشنامه کوتاه بین المللی فعالیت فیزیکی ارزیابی گردید. برای ارزیابی رژیم غذایی افراد مورد مطالعه از نرم افزار Nutritionist IV استفاده شد. امتیاز HEI-2015 برای شرکت¬کنندگان محاسبه شد. برای اندازه¬گیری شاخص¬های بیوشیمیایی شامل سطوح سرمی تری-گلیسرید، کلسترول تام، کلسترول¬HDL، hs-CRP، گلوکز، انسولین، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی، مالون¬دی-آلدئید، کلسیم و فسفر از تمام افراد 5 سی¬سی خون ناشتا اخذ و کلسترول LDLو شاخص مقاومت انسولینی (HOMA-IR) براورد شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار امتیاز HEI-2015 در گروه مورد 21/9 ± 01/57 و در گروه شاهد 52/9 ± 80/56 به دست آمد که تفاوت معنی¬داری را بین دو گروه نشان نداد. همچنین ميانگين سطوح سرمی تری¬گلیسرید، کلسترول تام و کلسترولLDL بین دو گروه مورد و شاهد تفاوت معنی¬داری نداشت. ميانگين سطوح سرمی hs-CRP، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی، مالون¬دی¬آلدئید¬، گلوکز، انسولين و میانگین مقادیر شاخص HOMA-IR به طور معنی¬داری در گروه مورد بیشتر) 05/0> (pو برعکس در گروه شاهد میانگین سطح سرمی کلسترول HDL به طور معنی¬داری کمتر بود) 05/0> .(p هرچند بین امتیاز HEI-2015 با هر یک از شاخص های سرمی در گروه¬ مورد و شاهد ارتباط معنی¬داری یافت نشد اما سطوح سرمی بالاتر کلسترولHDL و فسفر شانس ابتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا را کاهش داد. اما افزایش سن، مقادیر شاخصHOMA-IR ¬، سطوح سرمی hs-CRPو مالون¬دی¬آلدئید شانس ابتلا به بیماری سنگ کیسه صفرا را افزایش داد. نتیجه¬گیری: با توجه به اینکه نتایج مطالعه حاضر حاکی از نبود ارتباط بین HEI-2015 با عوامل موثر در بروز بیماری سنگ کیسه صفرا بود، به نظر می رسد انجام مطالعات بیشتر با کنترل بیشتر عوامل مخدوشگر و روش های دقیق تر در آینده مورد نیاز باشد. کلمات کلیدی: سنگ کیسه صفرا، شاخص دریافت غذایی سالم-2015، فاکتورهای متابولیک، وضعیت استرس اکسیداتیو، شاخص¬های تن¬سنجی