بررسی ارتباط درک خطر ابتلا به کووید -19 با سلامت روان و کیفیت زندگی سالمندان

Abstract

خلاصه فارسی i. مقدمه و هدف: افراد سالمند همزمان با افزایش سن ناتوانی‌هایی در ابعاد جسمانی و روانی پیدا می‌کنند و کیفیت زندگی آنها نیز کاهش پیدا می‌کند و همچنین این افراد به دلیل اینکه اغلب ضعیف، آسیب پذیر و در معرض چند بیماری به صورت همزمان هستند بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض خطر بیماری کووید-19 قرار دارند واین بیماری سلامت روان و کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط درک خطر کووید- 19 با سلامت روان و کیفیت زندگی سالمندان در شهر تبریز انجام شد. ii. روش اجرا: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که بر روی 350 نفر از سالمندان ساکن شهر تبریز در سال 1399 انجام شد. نمونه‌ها بر اساس معیار‌های ورود با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای پنج مرحله ای انتخاب شدند. برای رسیدن به حجم نمونه مورد نیاز و قابلیت تعمیم پذیری آن در جامعه مراحل زیر اجرا شد: از بین مراکز بهداشتی – درمانی و پایگاه‌های بهداشتی تبریز، 4 مرکز به طور تصادفی انتخاب شد. از مراکز انتخاب شده حدود 25 درصد بلوک‌ها انتخاب شد و از بین بلوک‌های مراکز انتخاب شده سالمندان ساکن در آن بلوک‌ها مشخص شده و لیست افراد با شماره تماس آنها تهیه گردید. با سالمندان موجود در لیست تماس گرفته و درصورت داشتن معیار‌های ورود در پژوهش شرکت داده شدند و از آنها برای تماس تلفنی بعدی جهت تکمیل پرسشنامه‌ها وقتی تعیین شد. در زمان مقرر با آنها تماس گرفته شد. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه درک خطر بیماری کووید- 19، پرسشنامه کیفیت زندگی 36 سوالی و پرسشنامه سلامت عمومی‌12 سوالی (GHQ) استفاده شد. و مصاحبه به صورت تلفنی انجام شد. داده‌ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 با استفاده از آزمون‌های آمار تی تست، آنالیز واریانس و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. iii. یافته‌ها : میانگین سنی افراد سالمند در این مطالعه 9/67 سال بود. در این مطالعه 2/15 درصد اعلام کردند که دو یا چند بیماری همراه دارند و7/17درصد سابقه ابتلا به کووید- ۱۹ را گزارش کردند. تفاوت معناداری بین گروه‌های سنی مختلف برای اثربخشی پاسخ‌های دفاعی( انکار، اجتناب، مقاومت و حساسیت ) مشاهده شد. نقش فیزیکی بین دو گروه سنی 60 تا 70سال و 70 سال بالاتر تفاوت آماری معنی داری داشت و در گروه سنی ۷۱ ساله و بالاتر بیشتر بود. در مجموع 1/83 درصد از شرکت کنندگان در فرآیندهای کنترل خطر و 9/16 درصد در فرایندهای کنترل ترس طبقه بندی شدند. شرکت کنندگان سالمند در گروه کنترل خطر، بیشتر با اثربخشی و پاسخ‌های توصیه شده برای پیشگیری از کووید- ۱۹ سروکار داشتند. با توجه به نتایج چند متغیره احتمال کنترل ترس در زنان 57/1 برابر بیشتر بود ) ( p=/025 . شرکت کنندگان بی سواد 38/7 برابر بیشتر از سایر سطوح تحصیلی احتمال کنترل ترس را داشتند ( p=/017) . همچنین احتمال کنترل ترس در افراد با وضعیت اقتصادی خوب 70/2 برابر بیشتر از وضعیت متوسط بود (p=/029 ) . افزایش درد بدن ( p=/41 )، سلامت عمومی‌(p=/032 )، سلامت جسمانی ( p=/026) و کیفیت کل زندگی ((p=/024 اثر محافظتی بر کنترل ترس داشتند. iv. نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که درک خطر کووید -19 در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است و در افراد سالمند کمتر است. بنابراین توجه پیشگیرانه به این دسته از افراد برای اقدامات مراقبت ضروری است.