بررسی وضعیت شناختی سالمندان شهر تبریز با استفاده از آزمون کوتاه شده شناختی

Abstract

اختلال شناختی یک مشکل عمده و ناشناخته دوران سالمندی است. تحقیقات در زمینه اختلال شناختی بسیار محدود است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت شناختی سالمندان شهر تبریز با استفاده از آزمون کوتاه شده شناختی بود. مواد و روش ها: این مطالعه یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که به روش مقطعی در سالمندان ساکن شهر تبریز در سال 1400 انجام شد. برای به دست آوردن نمونه معرف جامعه بر اساس اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 شهر تبریز و شیوع 18 درصدی اختلالات شناختی (مطالعه شهر رشت) از 516 نمونه استفاده گردید. نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای چند مرحله‌ای بود. برای این منظور ابتدا به‌صورت سیستماتیک 14 مرکز بهداشتی درمانی از بین 55 مرکز بهداشتی درمانی شهر تبریز انتخاب شده سپس متناسب با حجم جمعیت سالمندان (بالای 60 سال) تحت پوشش هر مرکز تعداد نمونه از هر مرکز تعیین شد. برای انتخاب تعداد نمونه تعیین شده در هر مرکز، از بلوک‌های تحت پوشش مرکز ابتدا سه بلوک به‌صورت تصادفی انتخاب و سپس از هر بلوک متناسب جمعیت سالمندان هر بلوک حجم نمونه مرکز انتخاب شد، بعد از کسب رضایت از شرکت کنندگان پرسشنامه‌های مشخصات دموگرافیک و آزمون کوتاه شده شناختی از سالمندان منتخب مراکز در محل مراکز بهداشتی درمانی در یک مکان آرام و مناسب تکمیل شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزار spss و آزمون‌های توصیفی (میانگین، درصد و انحراف معیار) و آزمون‌های استنباطی آنوا و کای اسکوئر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که 25/42 درصد جمعیت آماری اختلال شناختی دارند. درصد شیوع اختلال شناختی در زنان 6/66 و در مردان 3/24 درصد می باشد به عبارتی شیوع اختلال شناختی در زنان بیشتر از مردان می باشد (000/0p=). اختلال شناختی از نظر سن تفاوت معناداری نداشت (56/0p=) اما بین اختلال شناختی با جنسیت از نظر آماری تفاوت معناداری وجود داشت (000/0p=). بین اختلال شناختی با تاهل از نظر آماری تفاوت معناداری وجود داشت (000/0p=) که درصد عدم اختلال شناختی در افراد متاهل نسبت به افراد غیر متاهل بیشتر می باشد (000/0p=). اختلال شناختی با تحصیلات ارتباط معنی داری داشت در افراد بی سواد و دارای تحصیلات ابتدایی نسبت به افراد تحصیل کرده بیشتر بود (000/0p=). نتیجه گیری: 25/42 درصد سالمندان اختلال شناختی داشتند. غربالگری اختلالات شناختی مخصوصا در زنان، با تحصیلات پایین و سالمندان غیر متاهل می تواند به تشخیص زودرس و پیشگیری از پیشرفت اختلال منجر شود.