سناریوهای پیش روی مراقبت سلامت در منزل در افق 20 ساله

Abstract

مقدمه: تغییر در نیازهای جامعه، تمایل افراد را برای مستقل بودن و دریافت خدمات مراقبتی در منزل افزایش داده است. مراقبت سلامت در منزل (Home Health Care - HHC) یکی از مؤلفه‌های اصلی تحقق این خواسته‌ها است. ارتقای مدیریت تأمین و ارائه باکیفیت این صنعت، معمولاً نیازمند اعمال اصلاحات در حاکمیت و تغییراتی در ساختار مدیریت خدمات است؛ این تغییرات معطوف به ابعاد سازمانی و جنبه‌های نهادی سیستم‌های مدیریتی است. پژوهش حاضر با رویکردی کلگرایانه و فرارشته‌ای به نیروهای کلیدی تغییر کوشیده است، تغییر شکل HHC را آینده‌ نگاری کند. مطالعه حاضر با هدف تبیین سناریوهای پیش روی HHC در افق 20 ساله جهت ایجاد آمادگی برای رویارویی با گزینه های متفاوت که در آینده ممکن و محتمل هستند، انجام شد روش پژوهش: پژوهش حاضر یک مطالعه آینده‌ پژوهی با رویکرد اکتشافی/هنجاری است. که طی سال‌های 1398-1400 انجام شد. مشارکت‌ کنندگانِ این پژوهش را پرستاران شاغل در حوزه HHC، دریافت‌کنندگان خدمات HHC و آن دسته از متخصصان در حوزه‌های پرستاری، سلامت، HHC ، آینده‌پژوهی، بازاریابی و مدیریت تشکیل دادند. فرایند اجرایی این پژوهش در 3 گام پویش محیطی (با استفاده از مرور متون، مصاحبه، ارزیابی روندها و رویدادها و پانل خبرگان جهت شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها و چالش‌ها)، سناریونویسی و اجماع و جمع‌بندی (با استفاده از پانل خبرگان و نشست های کارشناسی جهت دستیابی به توافق جمعی میان ذینفعان کلیدی، توسعه سیاست‌ها و استراتژی‌ها و درنهایت انتشار نتایج) صورت گرفت. یافته ها: در این پژوهش ابتدا 95 عامل تأثیرگذار شناسایی شدند. از این میان 11 عامل به‌عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر آینده HHC احصا شدند. بر اساس نظر متخصصین/خبرگان از میان عوامل کلیدی سه عامل به عنوان پیشران‌های اصلی (وضعیت حکمرانی ، اشاعه‌ و ضریب نفوذ فن‌آوری در جامعه و شرایط اقتصادی کشور) با دو حالت عدم قطعیت انتخاب شدند. پانل متخصصین بر اساس جدول آثار متقابل منطق سناریوها را استخراج نمودند و از میان سناریوهای تدوین شده، سه سناریو (انحصار صنعت، یک‌قدم به جلو دو قدم به عقب و خانه‌ی هوشمند) را به‌عنوان سناریوهای محتمل (قوی) برگزیدند. بحث و نتیجه‌گیری: در 20 سال آینده احتمال وقوع یکی از سه سناریوی "انحصار صنعت، یک‌قدم به جلو دو قدم به عقب و خانه‌ی هوشمند" محتمل تر از سایر سناریوهای پیش رو است لذا با عنایت به آینده های احتمالی شناسایی شده می‌توان جهت دستیابی به مطلوب ترین سناریو در آینده برنامه‌ ریزی نمود و صنعت HHC کشور را ارتقا بخشید. همچنین، نتایج و یافته‌های حاصل از فرایند پژوهش، می‌توانند بستری مناسب را جهت سیاست‌ گذاری و طراحی راهبردها برای مدیران در حوزه HHC فراهم آورد. پیشنهاد می‌شود تا رصد خانه‌ ی HHC جهت بررسی آینده‌نگارانه‌ ی این مراقبت ارزشمند تاسیس گردد و پژوهش‌های دیگری با بهره‌گیری از متدولوژی‌های متفاوت، به آینده HHC نظر افکنند. هر یک از ایده‌های پیشنهادی در این پژوهش، خود موضوع پژوهشی تفصیلی هستند که می‌توانند به استراتژی‌های عملیاتی مشخص بیانجامند و پشتوانه سیاستگذاری‌ها در حوزه HHC باشند.