بررسی وضعیت برنامه غربالگری و تشخیص زود هنگام سرطان کولورکتال در شهرستان مراغه
Abstract
مقدمه: اجرای برنامه غربالگری سرطان کولورکتال در ایران از سال 1395 با شروع پایلوت آن در چهار شهر کشور از جمله مراغه آغاز شد و پس از یکسال بصورت ملی توسعه تدریجی یافت. هدف مطالعه حاضر تعیین وضعیت پوشش برنامه در شهرستان مراغه و مقایسه دستاوردهای برنامه با نتایج مطلوب و مورد انتظار می باشد.
روش کار و مواد: جامعه پژوهش شامل کلیه افراد 50 تا 69 سال تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی در طول سال 1397 بود. نمونه گیری به روش سرشماری بود. چک لیست جمع آوری داده از طریق بررسی مقالات و با نظر متخصصین و براساس دستورالعمل وزارت بهداشت و درمان شامل شاخص های ارزیابی پوشش و بیماریابی برنامه، تهیه و تنظیم و مورد استفاده قرار گرفت.
یافته ها: از کل افراد تحت پوشش به تعداد 6816 نفر در برنامه غربالگری شرکت داشته اند.تعداد افراد مشکوک شناسایی شده برابر با 352 نفر(255 شهری و 97 روستایی) بوده است. بطور کلی میزان پوشش برنامه غربالگری در مقایسه با استاندارد کشوری پایین بود (21.2%) ریزش های فراوان در ارجاع بیماران به پزشک عمومی (34.6%) یا تست های تشخیصی(33.3%) یا ویزیت متخصص (23.5%) وجود داشته است.
بحث و نتیجه گیری: سیستم بهداشتی با مشکلات فرایندی و ساختاری (فرهنگ سازی، عدم مشارکت جمعیت هدف، کمبود کولونوسکوپی، هزینه های دسترسی به سطح تخصصی و عدم دسترسی به اطلاعات غربالگری تخصصی جمعیت تحت پوشش) روبرو می باشد ولی با این وجود در شناسایی و ارجاع گروه های پرخطر نسبت به سال های قبل از اجرای برنامه موفق بوده است.
نتایج: بازطراحی فرایند برنامه ی غربالگری CRC جهت شناسایی مبتی برهدف، تامین زیرساخت های ضروری مانند افزایش ظرفیت کولونوسکوپی در شهرستان ها و حمایت از گروه های آسیب پذیر جامعه در مقابل هزینه های کمرشکن غربالگری و درمان CRC ضروری می باشد.