تهیه و بررسی کارائی برون¬تنی و درون¬تنی نانوسامانه هدفمند لیپیدی-پپتیدی جهت تحویل بورتزومیب به گلیوما
چکیده
مقدمه: درمان موثر گلیوما یا سرطان مغز به وسیله روش¬های شیمی¬درمانی رایج و سنتی، به¬عنوان یک چالش بزرگ در بالین تلقی می¬شود، که دلیل اصلی آن عدم توانایی ایجاد غلظت موثر دارویی در بافت تومور به¬خاطر وجود دو سد بیولوژیکی و آنزیماتیک از جمله سد خونی– مغزی (BBB ) طبیعی مغز و همین¬طور سد خونی–مغزی-توموری (BBTB ) می¬باشد که مانعی بر سر راه دارورسانی موفق هستند. برای حل این معضل، یک سیستم دارورسانی کارآمد باید به¬گونه¬ای طراحی شود که بتواند از دو سد مذکور عبور کرده و وارد سلول¬های گلیوما شود. دو پپتید D8 و RI-VAP که به¬ترتیب توانایی اتصال به گیرنده نیکوتینیک استیل کولین (nAchR) با بیان خیلی بالا در اندوتلیوم BBB و پروتئین تنظیمی گلوکز نوع 78 (GRP78) که بیان بالایی بر روی سلول¬های گلیوما و همین¬طور سلول¬های اندوتلیال BBTB دارند، می¬توانند گزینه¬ ایده¬آلی برای عبور از BBB و BBTB و هدف¬گیری سلول¬های گلیوما باشند.
هدف: هدف اصلی در این مطالعه طراحی یک سیستم دارورسانی بر پایه نانوساختار¬های لیپیدی (NLCs ) اصلاح¬شده با دو پپتید D8 و RI-VAP (Dual NLCs) حاوی داروی بورتِزومیب (Dual NLCs/BTZ) به¬منظور غلبه بر دو سد ذکر¬شده، افزایش غلظت دارویی موثر در بافت تومور و درمان موثر سرطان مغز (گلیوما) می¬باشد.
روش کار: دو پپتید مذکور در حین تهیه NLCs به روش امولسیون روغن در آب، با اتصال به پلی¬اتیلن گلیکول (PEG) بر روی سطح نانوذرات قرار گرفتند و میزان کارایی آنها در عبور از دو سد BBB و BBTB و هدف گیری سلول¬های گلیوما و همین¬طور میزان اثر سمیتی آنها بر روی سلول¬های گلیوما بعد از بارگذاری دارو، به¬صورت برون¬تن و درون¬تن (در موش¬های مبتلا به سرطان مغز) بررسی شد.
نتایج: در مقایسه با نانوذرات اصلاح¬نشده و یا اصلاح¬شده فقط با یک پپتید، Dual NLCs توانستند کارایی خیلی بالایی در عبور از سلول¬های اندوتلیال تشکیل¬دهنده BBB و BBTB از خود نشان داده و انتخاب¬پذیری بالایی نسبت به سلول¬های توموری در مطالعات برون¬تن از خود نشان دهند. به¬طور مشابه و در موش¬های مبتلا به سرطان مغز، فقط گروه Dual NLCs بود که توانست تجمع بالای توموری از خود نشان دهد. در ادامه مطالعات و در میان همه فرمولاسیون¬های حاوی دارو و همین¬طور داروی آزاد، Dual NLCs/BTZ علاوه بر ایجاد سمیت هدفمند در برون¬تن، توانستند میزان زنده¬مانی و کیفیت زندگی موش¬های مبتلا به تومور مغزی را بهبود ببخشند.
نتیجه¬گیری: در نهایت، می¬توان ادعا کرد که از پلتفرم نانویی هدفمند طراحی¬شده می¬توان برای حمل هدفمند داروی BTZ و یا داروهای شیمی¬درمانی مختلف به سلول¬های گلیوما استفاده کرده و از آن به¬عنوان یک جایگزین موثر برای سیستم¬های دارورسانی سنتی در بالین یاد کرد.