ارزیابی برنامه سلامت سالمندان در مراکز بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
چکیده
مقدمه و هدف:
امروزه پدیده سالمندی با همه ابعاد روانی و اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از جمله مسائل جدی و چالش زا برای خانواده‌ها و کشور‌ها است مطالعه حاضر با هدف مقایسه برنامه سلامت ایران با کشورهای منتخب و سپس ارزیابی برنامه سلامت سالمندان از دیدگاه ذی‌نفعان مختلف و ارائه راهکارهایی به منظور بهبود کیفیت مراقبت‌ها و در نتیجه ارتقا سلامت سالمندان انجام پذیرفت.
روش¬کار:
پژوهش حاضر یک مطالعه چندگانه می‌باشد. ابتدا یک مرور حیطه‌ای (Scoping Review) در مورد ویژگی‌های برنامه سلامت سالمندان در مراقبت‌های بهداشتی اولیه در سطح جهان در پایگاه داده‌هاي Scopus وweb of science، PubMed انجام گرفت. در گام بعدی با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، دیدگاه سه طیف از متخصصان ، ارائه‌دهندگان خدمات و گیرندگان خدمات در رابطه با نقاط ضعف و قوت و فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه سلامت سالمندان مشخص گردید. سپس با برگزاری دو جلسه نشست خبرگان، راهکارهای پیشنهادی جهت اصلاح برنامه تعیین گردید.
یافته¬ها:
42 مقاله مرتبط با موضوع شناسایی و تحلیل محتوایی انجام شد و در قالب اهداف، اجزا و محتوای برنامه سلامت سالمندان و همچنین چالش‌ها و استراتژی‌های اصلاح برنامه کشورهای منتخب دسته‌بندی گردید. سپس 38 مصاحبه نیمه ساختار یافته با ذی‌نفعان انجام شد. داده‌ها ابتدا با استفاده از روش تحلیل محتوا و به صورت دستی در قالب سوات تحلیل شد و در مرحله دوم نقاط قوت و ضعف برنامه در چارچوب اهرم‌های کنترلی نظام سلامت شامل سازمان دهی، تامین مالی، رفتار، قوانین و نظام پرداخت طبقه‌بندی شد و فرصت‌ها و تهدیدهای برنامه با استفاده از چارچوب STEEP شامل موارد اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، محیطی و سیاسی طبقه‌بندی شدند. درنهایت 15 راه حل منتخب جهت اصلاح برنامه سلامت سالمندان پیشنهاد گردید.
نتیجه¬گیری:
وجود سیستم ارزیابی قوی که اطلاعات به موقع و کافی از ارزیابی برنامه را در اختیار مسئولین قرار دهد در مدیریت صحیح منابع و تحقق اهداف سلامت کلان نقش ایفا می‌کند. برای رسیدن به این اهداف لازم است که با مشارکت خود سالمندان، خانواده ها و مراقبین و همکاری های بین بخشی، ضمن تقویت امکانات موجود و تاکید بر فرهنگ ایرانی_اسلامی که همیشه احترام و توجه به سالمندان از ارزش های والای آن می باشد، جامعه ای امن ، متناسب و پاسخگو برای نیازهای متفاوت و متنوع سالمندان فراهم کنیم، به طوری که آنان با داشتن حق انتخاب و آزادی به زندگی با حداکثر کیفیت و استقلال ادامه دهند.
کلمات کلیدی:
سالمند، برنامه سلامت سالمندان، ارزیابی