خود کارآمدی شیردهی و ارتباط آن با استرس درک شده و عملکرد شیردهی در مادران با نوزاد بستری در مرکز آموزشی درمانی الزهرا 1398-1397

Abstract

چکیده مقدمه: نوزادان اواخر نارسی بزرگ‌ترین گروه نوزادان نارس را تشکیل می‌دهند و عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت زیادی پس از تولد گریبان‌گیر این نوزادان است. تغذیه مؤثر با شیر مادر کلید مبارزه با بسیاری از این عوارض است. فاکتورهای متعددی بر شیردهی مؤثر می‌باشند که از جمله این فاکتورها میتوان خود کارآمدی شیردهی و استرس درک شده را نام برد. هدف از پژوهش حاضر تعیین خود کارآمدی شیردهی و ارتباط آن با استرس درک شده و عملکرد شیردهی در مادران دارای نوزاد اواخر نارسی هست. مواد و روش‌ها: این مطالعه یک مطالعه طولی بود که در آن 171 مادر شیرده که دارای نوزاد اواخر نارسی بوده و در مرکز آموزشی درمانی الزهرا (س) تبریز متولد شده و واجد شرایط مطالعه بودند به‌ صورت در دسترس انتخاب شدند و میزان خود کارآمدی شیردهی توسط پرسشنامه خود کارآمدی شیردهی- فرم کوتاه (BSES-SF) و استرس درک شده آنان توسط پرسشنامه استرس ادراک شده 14 ماده‌ای کوهن (14PSS) طی 24 ساعت بعد از زایمان و عملکرد شیردهی در 4 ماهگی نوزاد توسط پرسشنامه عملکرد شیردهی سنجیده شد. تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون تی مستقل، ANOVA یک‌طرفه و رگرسیون خطی چند متغیره انجام گرفت. یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) نمره خود کارآمدی شیردهی 0/50 (8/7) از نمره قابل اکتساب 65-13 و میانگین (انحراف معیار) نمره استرس درک شده 5/26 (8/8) از نمره قابل اکتساب 56-0 بود. میانه (75-25 percentiles) نمره عملکرد شیردهی در مادران 0/2 (0/1 تا 0/3) از محدوده نمره قابل اکتساب 6-0 بود. بر اساس آزمون رگرسیون خطی چند متغیره و با تعدیل مشخصات فردی-اجتماعی، با افزایش نمره خود کارآمدی شیردهی، استرس درک شده به‌ طور معنی‌دار کاهش می‌یافت (0/0 to 3/0-B=-0.1; CI=95%) اما ارتباط معنی‌دار آماری بین خود کارآمدی شیردهی و عملکرد شیردهی مشاهده نشد (418/0=p). نتیجه‌گیری: با توجه به قابل تعدیل بودن متغیر خود کارآمدی شیردهی و نقش آن در استرس درک شده مادر تدوین استراتژی‌های مناسب در راستای افزایش بیش ‌از پیش خود کارآمدی شیردهی و حمایت و توجه بیشتر خانواده و مراقبین سلامت مادر و نوزاد از این مادران و نوزادان از اهمیت خاصی برخوردار است.