طراحی، اجراء و ارزیابی روش آموزشی یادگیری مبتنی بر مباحثه برای دانشجویان دوره دکتری حرفه ای دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز 1400-1399
چکیده
مقدمه: تربیت نیروی انسانی کارآمد از جمله وظایف اصلی دانشگاه ها محسوب می گردد. هدف از انجام این مطالعه طراحی، اجرا و ارزیابی روش آموزشی یادگیری مبتنی بر مباحثه (DBL) برای دانشجویان دوره دکتری حرفه ای دانشکده دندان پزشکی تبریز در سال 1399-1400 در درس ترمیمی نظری 1 بود. با توجه به این که نتایج مطالعات مختلف در مورد تاثیر روش یادگیری مبتنی بر مباحثه براساس افراد مورد مطالعه و موضوع تدریس متفاوت بوده و روند طراحی این روش براساس مقطع تحصیلی، نوع درس و افراد فراگیر می تواند بر نتایج به دست امده تاثیرگذار باشد، بنابراین بررسی های بیشتر در این زمینه مورد نیاز بود.
روش کار: این مطالعه ی ترکیبی(کیفی- کمی) پس از برگزاری 2 جلسه پانل خبرگان با حضور اساتید صاحب نظر در حیطه ی روش آموزشی مبتنی بر مباحثه در 6 جلسه ی 1 ساعته برای 29 نفر داوطلب سال چهارم به صورت مجازی (e-learning) در نرم افزار Adobe connect در درس ترمیمی نظری 1برگزار گردید.منابع مطالعه از کتاب های رفرنس و مقالات معتبر بوده و با به بحث گذاشتن موضوعات تعیین شده و بیان نظرات دو گروه موافق و مخالف و جمع بندی نهایی سوالات و ابهامات شرکت کنندگان انجام گرفت. در پایان مطالعه ارزیابی توسط پرسشنامه و مصاحبه ی نیمه ساختار یافته و نمرات میان ترم درس ترمیمی نظری 1 از 17 نفر از شرکت کنندگان حاضر در اکثر جلسات انجام شد. تحلیل داده های کیفی به صورت تحلیل محتوای جهت دار(Directed content analysis) و داده های کمی با استفاده از میانگین و انحراف معیار و بررسی P value صورت گرفت.
نتایج: 17 نفر از دانشجویان در گروه مباحثه و 56 نفر در گروه تدریس روتین بودند. به 12 سوال پرسشنامه مربوط به خودارزیابی دانشجویان از اجزای مختلف برنامه ی آموزشی 7/64% از 17 دانشجو پاسخ «زیاد»، 6/17% «خیلی زیاد» و 6/17% «تا حدودی» دادند. میانگین"مجموع نمرات" پرسشنامه برابر با 29/5±82/45 و میانگین "متوسط نمرات" پرسشنامه 44/0±81/3 بود. توصیف روش اموزشی یادگیری مبتنی بر مباحثه و مزایا ومعایب ان از دیدگاه دانشجویان به صورت نقل قول ثبت گردید و مورد تحلیل محتوایی به صورت دستی انجام گرفت. در گروه مباحثه معدل نمرات میان ترم برابر با 33/1±56/17و در گروه تدریس روتین برابر با 56/1±34/15بود و اختلاف آماری معنی داری داشتند. (P value<0.05)
نتیجه گیری: مطالعه ی حاضر نشان داد که روش مباحثه در بهبود و افزایش انگیزه برای یادگیری و تثبیت مطالب در حافظه و رفع ابهامات و دریافت پاسخ منطقی برای سوالات و ایجاد تعامل و مشارکت با یکدیگر موثر عمل کرده و باعث تقویت تفکر نقادانه و پی بردن به اهمیت تصمیم گیری مبتنی بر شواهد می شود. 70.5% دانشجویان تمایل به اجرای این روش اموزشی در دیگر واحدهای درسی بالینی خود داشتند.از طرفی به دلیل عادت داشتن دانشجویان به روش تدریس روتین سخنرانی و عدم مشارکت و مطالعه ی قبلی همه ی دانشجویان، روش تدریس مبتنی بر مباحثه در کاهش وابستگی انان به اساتید کمتر موثر بود و مشکلات برگزاری آموزش مجازی (e-learning) و سرعت اینترنت نیز به مشکلات قبلی افزوده بود اما نتایج آزمون میان ترم گروه مباحثه بهتر از گروه تدریس روتین بود.