طراحی و اجرای مراقبت کانگورویی مداوم: یک اقدام پژوهی مشارکتی

Abstract

چکیده: مقدمه: مراقبت کانگورویی یک استراتژی در مراقبت از نوزادان نارس و کم وزن است که شامل تماس پوست به پوست بین مادر و نوزاد، تغذیه انحصاری با شیر مادر و پیگیری مناسب بعد از ترخیص می باشد. به دلیل مشکلات اجرایی، علیرغم توصیه های سازمان بهداشت جهانی و یونیسف در ایران مراقبت کانگورویی مداوم برای نوزادان بستری در بیمارستان ها انجام نمی شود. این مطالعه با هدف توسعه طراحی اجرا و ارزیابی مراقبت کانگورویی مداوم با استفاده از رویکرد اقدام پژوهی مشارکتی جهت ارتقاء و بهبود سلامت نوزادن نارس در مرکز آموزشی درمانی بیمارستان طالقانی تبریز انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه به روش اقدام پژوهی مشارکتی به مدت 17 ماه در سال 1399-1398 انجام شد. مشارکت کنندگان شامل رئیس بیمارستان، پزشکان فوق تخصص، مترون، ماماها و پرستاران شاغل در بخش نوزادان و NICU و مادران دارای نوزاد نارس بستری در بیمارستان بودند. در این مطالعه، براساس چرخه اقدام پژوهی طی سه مرحله اصلی واحد مراقبت کانگورویی مداوم طراحی، اجرا و ارزشیابی شد. بطوریکه در مرحله طراحی تلاش شد موانع و نیازها شناسایی و مقدمات اجرای اولیه مراقبت فراهم گردید. در مرحله اجرا مراقبت بصورت پایلوت به اجرا در آمد و در مرحله ارزشیابی مراقبت مورد بازنگری قرار گرفت نواقص و مشکلات اجرای مقدماتی مورد بررسی قرار گرفت برنامه به مرحله نهایی رسید بطوریکه انجام مراقبت کانگورویی مداوم برای نوزادان واجد شرایط به عنوان مراقبت روتین در بیمارستان نهادینه گردید. یک مطالعه کمی جهت بررسی تاثیر مراقبت کانگورویی مداوم بر وضعیت تغذیه نوزاد هنگام ترخیص و مدت روزهای بستری نوزاد در دوگروه قبل و بعد از اجرای مراقبت کانگورویی مداوم انجام شد. يافته ها: موانع شناسایی شده د ر مرحله طراحی حاصل تجزيه و تحليل مصاحبه ها و بحث های گروهی متمرکز بود که 4 درون مایه شامل موانع مربوط به مادر، موانع مربوط به پدر، موانع مربوط به پزشکان و موانع مربوط به سیستم بود که به عنوان موانع اجرای مراقبت استخراج گردید. همچنین در مرحله طراحی لیستی از وسایل و تجهیزات مورد نیاز جهت ارائه مراقبت تهیه گردید. در مرحله اجرا تجهیزات و وسایل پیش_بینی شده در مرحله طراحی فراهم گردید مراقبت به اجرا در آمد سپس مورد بازنگری قرار گرفت که و مادران مورد مصاحبه قرار گرفتند که تجزیه و تحلیل تجربیات مادران نیز منجر به ظهور سه درون مایه اصلی نگرش مثبت، عوامل تسهیل گرها، موانع انجام مراقبت کانگورویی مداوم همانند پرستار/پزشک، تجهیزات، اطرفیان و ترس گردید. نتایج حاصل از ارزیابی مراحل اقدام پژوهی نشان داد که انجام مراقبت کانگورویی مداوم در بیمارستان بهبود و ارتقاء یافته است و انجام مراقبت کانگورویی مداوم در مراقبت از نوزادان نارس نهادینه شده است. در یافته های بخش کمی ارتباط معنی داری بین دریافت مراقبت کانگورویی مداوم و تغذیه انحصاری باشیر مادر وجود داشت. بطوریکه گروه دریافت کننده گان مراقبت کانگورویی مداوم 88% اما در گروه عدم دریافت مراقبت کانگورویی مداوم68% به هنگام ترخیص از بیمارستان تغذیه انحصاری با شیر مادر داشتند (p=0.001). در گروه دریافت کننده مراقبت کانگورویی مداوم طول مدت بستری در بیمارستان 1/3± 2/4 بیشتر از گروه عدم دریافت مراقبت کانگورویی مداوم 34/2± 88/ 2بود (p=0.001). نتیجه گیری: مراقبت کانگورویی مداوم به عنوان جزئی از مراقبت روتین نوزادان نهادینه شد جهت تسهیل انجام مراقبت کانگورویی مداوم می بایست بر آموزش والدین، پزشکان، پرستاران و پرسنل بهداشتی تاکید بسیار نمود. ضمن آنکه در برخی موارد نیاز به اصلاحات در نظام پرداخت و بیمه بیماران ضروری می باشد.