تأثیر کمک تصمیم بر مراحل تغییر رفتار غربالگری سرطان سرویکس در زنان: یک مطالعه تجربی- (Decision Aid)

Abstract

چکیده پژوهش: عنوان: تأثیر کمک تصمیم (Decision Aid) بر مراحل تغییر رفتار غربالگری سرطان سرویکس در زنان: یک مطالعه تجربی زمینه و هدف: سرطان سرویکس چهارمین سرطان شایع در زنان در جهان می‌باشد و رتبه هفتم سرطان در کل سرطانها را شامل می‌شود. با وجود دردسترس بودن روش‌های غربالگری سرطان سرویکس، اسـتقبال زنان از ایـن امکانات کم است. از آنجا که عواملی چون سطح آگاهی از میزان خطر ابتلا به بیماری و باور و نگرش افراد و به ویژه موانع درک شده در رابطه با انجام غربالگری سرطان سرویکس در اتخاذ رفتارهای غربالگری مؤثر می‌باشد، لذا این مطالعه با هدف تأثیر مشاوره مبتنی بر کمک تصمیم بر مراحل تغییر رفتار غربالگری سرطان سرویکس در زنان انجام شد. مواد و روش‌ها:این مطالعه تجربی بر روی 154 زن 21 تا 65 سال بود که سابقه انجام پاپ اسمیر طی سه سال گذشته نداشتند. نمونه‌ها از طریق بلوک بندی تصادفی با بلوک‌های 4 و 6 تایی با نسبت برابر به گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های مشخصات فردی اجتماعی و مامایی، تصمیم گیری مشارکتی، تضاد تصمیم گیری، پشیمانی از تصمیم و خودکارآمدی در سرطان سرویکس و چک لیست مراحل تغییر از هر دوگروه کنترل و مداخله به روش مصاحبه تکمیل شد. سپس در گروه مداخله با کمک تصمیم (77 نفر) یک جلسه بصورت گروهی با تعداد 12-8 نفر به مدت 60 تا90 دقیقه برگزار گردید. 4 هفته بعد از اتمام مداخله طی تماس تلفنی و هماهنگی با زنان جهت مراجعه به مراکز سلامت، پرسشنامه‌های پس آزمون شامل چک لیست مراحل تغییر، پرسشنامه تصمیم گیری مشارکتی، پرسشنامه تضاد تصمیم گیری، پرسشنامه پشیمانی از تصمیم و پرسشنامه خودکارآمدی در سرطان سرویکس تکمیل و نتایج توسط نرم افزار SPSS 24 تجزیه و تحلیل شد. از آزمون‌های مجذور کای، تی مستقل، ANCOVA و رگرسیون لجستیک ترتیبی استفاده گردید. نتایج:در این مطالعه، دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیک و مامایی، تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0p>). طی 4 هفته بعد از مداخله، تفاوت معنی داری بین دو گروه از نظر تغییر مراحل رفتار مشاهده شد بطوریکه بعد از مداخله فراوانی افرادی که وارد مرحله عمل و یا قصد انجام پاپ اسمیر شده بودند بیش از گروه کنترل بود (001/0>P) میانگین نمره تصمیم گیری مشارکتی در گروه مداخله (18/9)49/35 بطور معنی داری بیشتر از گروه کنترل (74/8)56/27 بود (001/0>P). میانگین نمره تضاد تصمیم گیری در گروه مداخله (09/8)16/29 بطور معنی داری کمتر از گروه کنترل (14/8)14/34 بود (001/0>P). نمره پشیمانی از تصمیم در گروه مداخله (27/1)85/10 بطور معنی داری کمتر از گروه کنترل (77/1)32/14 بود (001/0>P). میانگین نمره خودکارآمدی تصمیم در گروه مداخله (49/4)02/25 بطور معنی داری بیشتر از گروه کنترل (10/5)41/23 بود (024/0=P). نتیجه‌گیری: مشاوره مبتنی بر کمک تصمیم منجر به ارتقاء تصمیم گیری مشارکتی و خودکارآمدی زنان و کاهش تضاد و پشیمانی از تصمیم در رابطه با غربالگری سرطان سرویکس و در نتیجه تصمیم گیری آگاهانه جهت انجام غربالگری گردید. بنابراین پیشنهاد می‌گردد که در مراکز بهداشتی در کنار برنامه‌های آموزشی در راستای ارتقائ آگاهی زنان در ابعاد مختلف مرتبط با سرطان سرویکس از مشاوره مبتنی بر کمک تصمیم نیز استفاده گردد.