مقایسه تأثیر دو روش انحراف فکر و طب فشاری بر میزان درد و اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان سن مدرسه مبتلا به سرطان: کارآزمایی بالینی طرح متقاطع

Abstract

چکیده مقدمه: درد و اضطراب ﻧﺎﺷﻲ از اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻣﺜﻞ رگ ﮔﻴﺮي، ﺑﺎﻋﺚ تنش‌های ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ در کودکان شده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺴﻜﻴﻦ داده ﺷﻮند. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش‌هایی ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ درد واضطراب ﻧﺎﺷﻲ از اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن می‌شود؛ ﻳﻜﻲ از اولویت‌های ﻣﻬﻢ در ﺣﺮﻓﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎري است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه تأثیر دو روش انحراف فکر و طب فشاری بر میزان درد و اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان سن مدرسه مبتلا به سرطان می‌باشد. مواد و روش‌ها: اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارآزمایی بالینی متقاطع ﺑﻮده و بر روی کودکان 6 تا 12 ساله مبتلا به سرطان بستری در بخش انکولوژی مراکز آموزشی درمانی کودکان تبریز و ارومیه انجام شد. نمونه‌ها سه بار تحت پروسیجر تعبیه خط وریدی با سه روش روتین، انحراف فکر و طب فشاری به‌طور تصادفی قرار گرفتند. تخصیص گروه‌ها به‌صورت بلوک‌بندی تصادفی انجام شد و جهت پنهان‌سازی تخصیص (Allocation concealment) از کودک خواسته شد یکی از پاکت‌های مات را انتخاب نماید. هر پاکت حاوی یک بلوک سه‌تایی بود (تماشای فیلم کارتونی =A و ماساژ نقطه هوگو =B) و کنترل (C) که ترتیب اعمال مداخله بر روی کودک را نشان می‌داد. در بین این سه روش دوره پاک‌سازی (wash out) به مدت 24 الی 72 ساعت در نظر گرفته شد. در هر سه روش نمره درد (با استفاده از مقیاس¬ VAS) و اضطراب (با استفاده از مقیاس FAS) کودک تعیین و ثبت شد. داده‌ها با استفاده از آزمون مدل آمیخته با روش برآوردی درستنمایی محدودشده و ساختار ماتریس کوواریانسی unstructured، توسط برنامه SPSS مدل 26 ﻣﻮرد تجزیه ‌و تحلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. یافته‌ها: در این مطالعه، میانگین (انحراف معیار) سنی افراد مورد مطالعه، (82/1±10/9) سال بود. میانگین (انحراف معیار) نوبت بستری و نوبت شیمی‌درمانی در افراد این مطالعه، به‌ترتیب (06/1±90/2) و (14/1± 23/3( بود. تمامی افراد این مطالعه هیچ‌گونه جراحی و مصرف مسکن نداشتند. در این مطالعه متغیرهای میزان درد و اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان موردمطالعه، در گروه طب فشاری و انحراف فکر، کاهش معناداری در بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله وجود داشت (P<0.001)؛ درحالی‌که متغیرهای میزان درد و اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان مورد مطالعه، در گروه روتین، بین قبل و بعد از مداخله تفاوت معنادار آماری وجود نداشت (P>0.05). همچنین در این مطالعه علاوه بر کاهش معنادار میزان درد و اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان موردمطالعه در دو روش مداخله انحراف فکر و طب فشاری نسبت به روش روتین (P<0.001)، میزان درد و اضطراب در روش انحراف فکر نیز به‌طور معنادار نسبت به روش طب فشاری کاهش داشت (P<0.001). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته ای این مطالعه انحراف فکر و روش طب فشاری هر دو می توانند جهت کاهش درد و میزان اضطراب ناشی از تعبیه خط وریدی در کودکان سن مدرسه مبتلا به سرطان، مورد استفاده قرار بگیرند. لذا پیشنهاد می‌شود این موضوع به شکل کارگاه‌های آموزشی برای پرستاران شاغل در بخش‌های کودکان ارائه‌شده و امکانات لازم در بخش‌ها نیز فراهم گردد.