بررسی شیوه های ارتباط والد-کودک در خصوص مسائل جنسی در خانوارهای دارای فرزند 18-11 سال تحت پوشش مراکز سلامت شهر تبریز سال 1398

Abstract

شیوه ارتباط یا گفتگوی والد-کودک/ نوجوان در خصوص مسایل جنسی یکی از استراتژی های موثر در جامعه پذیری جنسی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر کودکان و نوجوانان شناخته شده است. که این شیوه در خصوص مسایل بهداشت جنسی متفاوت از سایر موضوعات سلامت می باشد. هدف از پژوهش حاضر تعیین شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان در خصوص مسائل جنسی در والدین دارای فرزند 18-11 سال تحت پوشش مراکز سلامت شهر تبریز سال 1398 بود. روش کار و مواد: پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر در بین 737 والد دارای فرزند 18-11 سال تحت پوشش مراکز سلامت شهر تبریز، سال 1398 طراحی و اجرا شد. جمعیت نمونه بصورت تصادفی چند مرحله ای براساس معیارهای ورود از بین خانوارهای دارای فرزند 18-11 سال تحت پوشش مراکز سلامت شهر تبریز انتخاب گردید. داده ها با استفاده از چند پرسشنامه جمع آوری گردید. از پرسشنامه پژوهشگر ساخته شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان، پرسشنامه خود-کارآمدی والد جهت برقراری ارتباط با کودک/ نوجوان وآگاهی والد از موانع برقراری ارتباط با کودک/ نوجوان همراه با پرسشنامه جمعیتی و پرسشنامه سنجش وضعیت اقتصادی خانوار (مقیاس مایملک خانوار) استفاده شد. پرسشنامه شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان، پرسشنامه خود-کارآمدی والد و پرسشنامه آگاهی والد از موانع برقراری ارتباط با کودک/ نوجوان طراحی و روانسنجی شد. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق تعیین نسبت روایی محتوی CVR، impact score ,CVI و روایی سازه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی بدست آمد. یافتهها: شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان براساس سن پدر(003/0P=)، سطوح تحصیلی پدر(001/0P<) و مادر(001/0P<)، بعد خانوار(002/0P=)، تعداد فرزند پسر(001/0P<) و وضعیت اقتصادی خانوار (003/0P=) تفاوت معنی داری نشان داد. و همچنین براساس جنسیت کودک (012/0P=)، سن کودک (003/0P=)، پایه تحصیلی کودک (001/0P<) و وضعیت سرپرستی فرزند (004/0P=) تفاوت معنی دار نشان داد. شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان با آگاهی از موانع فرهنگی رابطه معکوس و معنی دار نشان داد. (001/0 >P). نمره کل شیوه های ارتباط والد-کودک/ نوجوان با خود-کارآمدی والد رابطه مثبت و معنی دار نشان داد (001/0>P=). میان شیوه های ارتباط در مردان و زنان تفاوت معنادار آماری وجود داشت. (۰۰۱/۰P<). نتیجه‌گیری: طبق نتایج نمودار رادار شیوه ترغیب در زنان و شیوه محدود کننده در مردان بالاترین رتبه نمره شیوه های ارتباطی را به خود اختصاص دادند. استفاده والدین مادر از شیوه ترغیب یک دلیل عمده و اصلی می تواند داشته باشد که مسئولیت اصلی تربیت کودک در ایران بیشتر بر عهده مادران می باشد و مادران اکثرا خانه دار و به علت حضور در خانه می توانند به مسائل تربیتی بخصوص تربیت جنسی فرزندان بپردازند. ولی شیوه محدود کننده از شیوه های رایج والدین مرد ایرانی در پژوهش حاضر بود. دلیل این امر به خاطر فرهنگ حاکم در جامعه و بخاطر پایبندی به ارزشهای خانواده می تواند باشد که والد پدر معمولا در این خصوص آموزش نمی دهد. کلمات کلیدی: شیوه ارتباط، والد، کودک، نوجوان، خود-کارآمدی، موانع ارتباط، مسائل جنسی