ارتباط سطح سرمی اسپکسین با فراسنجهای لیپیدی، شاخصهای تنسنجی، شاخصهای سندروم متابولیک و دریافت غذایی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و غیر دیابتی چاق و با وزن طبیعی

Abstract

مقدمه: دیابت ملیتوس نوع 2 (T2DM) یکی از چالش برانگیزترین مسائل سلامت اجتماعی در سطح جهان است که با وجود تشخیص نسبتاً ساده‌ی آن بر اساس وضعیت هیپرگلیسمی، فرآیندهای پیچیده‌ای در ایجاد این بیماری دخالت دارند که بر میزان پیشرفت T2DM، پاسخ به داروهای رایج و بروز عوارض میکروواسکولار و ماکروواسکولار آن تأثیرگذار هستند. مهم‌ترین عوامل خطر بروز T2DM شامل اضافه وزن، عدم فعالیت فیزیکی و تغذیه‌ی نامناسب می‌باشند. در این میان رابطه‌ی میان اجزای سندروم متابولیک (MetS) و بروز T2DM را نمی‌توان نادیده گرفت. اسپکسین (SPX)، پلی‌پپتید کمتر شناخته شده‌ای است که بر اساس شواهد موجود، به طور بالقوه در تنظیم متابولیسم کربوهیدرات‌ها و لیپیدها، تعادل انرژی و دریافت کالری نقش ایفا می‌کند. مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین ارتباط سطح سرمی SPX با فراسنج‌های لیپیدی، شاخص‌های تن‌سنجی، اجزای MetS و دریافت‌های غذایی در مبتلایان به T2DM و افراد غیر دیابتی چاق و با وزن طبیعی انجام شد. مواد و روش¬ها: این مطالعه‌ی توصیفی تحلیلی به صورت مقطعی روی 168 نفر بیمار زن و مرد در چهار گروه (1-غیر‌دیابتی با وزن طبیعی، 2-غیر‌دیابتی چاق، 3-دیابتی با وزن طبیعی و 4-دیابتی چاق) (42 نفر در هر گروه) انجام شد. سطوح سرمی انسولین (Insulin) و SPX به روش الایزا، قند خون ناشتا (FBS)، تری‌گلیسرید (TG)، کلسترول تام (TC)، کلسترول با چگالی بالا (HDL-C) و هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) به روش رنگ‌سنجی آنزیمی، اندازه‌گیری شد. مقادیر کلسترول با چگالی پایین (LDL-C) با استفاده از فرمول فریدوالد محاسبه شد. پرسشنامه‌ی ثبت غذایی سه روزه و فعالیت فیزیکی تکمیل شد. شاخص‌های تن‌سنجی شامل وزن، قد، نمایه‌ی توده‌ی بدنی (BMI)، دور کمر (WC)، دور باسن (HC) و نیز فشار خون (BP) به روش استاندارد اندازه‌گیری شد. نتایج با استفاده از آزمون‌های Kolmogorov–Smirnov، ANOVA، Tukey post hoc، ANCOVA، Pearson correlation coefficient و Spearman rank-order correlation coefficient تحلیل شد. یافته¬ها: در این مطالعه ارتباط معکوس معنی‌داری میان غلظت‌های سرمی SPX با سه مورد از شاخص‌های MetS شامل سطوح FBS (42/0-r = ، 006/0p= ) در گروه غیر دیابتی چاق و مقادیر TG (34/0-r = ، 028/0p= ) و WC (37/0-r = ، 016/0 (p= در گروه غیر دیابتی با وزن طبیعی مشاهده شد. نتیجه¬گیری: نتایج مطالعه‌ی حاضر یک نوع ارتباط معکوس معنی‌دار میان سطوح در گردش SPX با سه جزء MetS شامل مقادیر FBS، WC و TG را در افراد غیر دیابتی نشان داد. اگرچه مطالعات بیشتری برای تایید نتایج به دست آمده پیشنهاد می¬گردد. واژه¬های کلیدی: اسپکسین، دیابت، اجزای سندروم متابولیک، فراسنج‌های لیپیدی.