بررسی رابطه تصور از بدن و شیوه‌های کنترل وزن در زنان تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر رامیان استان گلستان، سال 1396

Abstract

خلاصه فارسی زمینه و هدف: تصور از بدن یکی از مشكلات روان‌شناختی شایع در افراد مبتلابه چاقی و اضافه‌وزن است. پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه تصور از بدن و شیوه‌های کنترل وزن در زنان تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر رامیان استان گلستان، سال 1396 انجام شد. متد و ابزار: تعداد 569 زن 49-15 سال تحت پوشش مرکز سلامت شهری و پایگاه ضمیمه از طریق نمونه‌گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از چند پرسشنامه انجام شد. پرسشنامه جمعیتی (شامل سن، سواد، شغل، ...)، پرسشنامه وضعیت اقتصادی زنان بر اساس مقیاس مایملک خانواده، پرسشنامه اطلاعات تن‌سنجی (شامل اندازه‌گیری قد، وزن و دور کمر)، پرسشنامه سنجش تصور از بدن با استفاده از ابزار بصری Visual Analogue Scale(VAS)، پرسشنامه معتبر نیمه کمی بسامد غذایی (FFQ) و پرسشنامه معتبر بین‌المللی فعالیت بدنی (IPAQ) بزرگ‌سالان نسخه جدید. اندازه‌های تن‌سنجی و تکمیل پرسشنامه‌ها توسط مصاحبه‌گر آموزش‌دیده (کارشناس بهداشت زن) انجام گرفت. تحلیل داده‌ها با متدهای آمار توصیفی و تحلیلی شامل درصد، میانگین، انحراف معیار و آزمون‌های آماری Chi-Square و t-test توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 انجام و سطح معنی‌دار ازنظر آماری 05/0>p لحاظ شد. یافته‌ها: از مجموع 480 شرکت‌کننده در پژوهش، 68/64% در گروه سنی 25-39 سال، 58/69% خانه‌دار، 31/46% از وضعیت اقتصادی پایین و 73/5% از وضعیت بالا برخوردار بودند... نسبت چاقی در زنان چهل سال و بالاتر 1/39% و در زنان زیر بیست‌وپنج سال 6/28% بود. وضعیت شاخص توده بدنی بر اساس سن زنان تفاوت معنی‌دار (P=0.001) نشان داد. وضعیت تصور از بدن بر اساس سن (P=0.001) و شغل (p=0.020) و وضعیت تصور 1 ایدئال براساس شغل زنان معنی‌دار (P=0.001). نشان داد. حدود نود درصد (89%) زنان شاغل و (9/ 68%) زنان خانه‌دار وزن طبیعی را ترجیح داشتند. (P=0.001). تصور از بدن و تصور ایدئال از بدن خود با شاخص توده بدنی زنان رابطه معنی‌دار نشان داد. (P<0.01). نزدیک به هفتاد درصد (4/69%) زنان با وزن طبیعی خود را طبیعی تصور داشتند. حدود 30%(4/29) زنان با وزن طبیعی، 7/26% زنان چاق، وزن طبیعی ایدئال را تصور داشتند. تصور از بدن با سطوح فعالیت بدنی زنان ارتباط معنی دادنشان داد (P <0.01)، 7/23% زنان با تصور چاقی از بدن، فعالیت متوسط و 7/1% فعالیت بدنی شدید داشتند. تصور ایدئال از بدن با سطوح مختلف فعالیت بدنی زنان تفاوت معنی‌دار نشان نداد (215/0 =P). تصور از بدن و تصور ایدئال از بدن با فعالیت‌های کششی و افزایش انعطاف‌پذیری بدن معنی‌دار نشان نداد (198/0=p). نتیجه‌گیری: شیوع بالای چاقی در زنان چهل سال و بالاتر و رابطه شاخص توده بدنی با تصور از بدن و رابطه انجام فعالیت بدنی با تصور از بدن، ضرورت اجرای مداخلات مناسب و هدفمند در زنان خانه‌دار چاق و دارای افزایش وزن را نشان می‌دهد. به‌کارگیری برنامه‌های متنوع افزایش فعالیت بدنی و انعطاف‌پذیری بر اساس سطوح شاخص توده بدنی و تصور از بدن زنان جهت دستیابی به‌سلامت مطلوب از اولویت‌های برنامه ارتقا سلامت در منطقه توصیه می‌شود. کلیدواژه‌ها: تصور از بدن، فعالیت بدنی، تغذیه، چاقی، زنان