بررسی عوامل تعیین کننده کنترل وزن بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده در زنان سالمند مبتلا به استئوپروزیس شهرستان خلخال سال 98

Abstract

خلاصه فارسی استئوپروز يك بيماري سيستماتیک اسكلتی همراه با كاهش توده استخواني و تغييرات ميكروسكوپي در بافت استخواني همراه با افزايش خطر شكستگي مي باشد. از عوامل موثر بر کاهش توده استخوانی و بدنبال آن افزایش خطر شکستگی بالا بودن وزن می باشد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل بررسی عوامل تعیین کننده کنترل وزن بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده در زنان سالمند مبتلا به استئوپروزیس شهرستان خلخال می باشد. مواد و روش‌ کار: این مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی بر روی 240 زن سالمند مبتلا به پوکی استخوان مراجعه‌کننده به مرکز دانسیتومتری شهرستان خلخال و نمونه‌گیری بصورت تمام شماری در سال 1396 انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه‌ مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی‌شده جمع‌آوری گردید. داده های جمع‌آوری شده توسط نرم افزارSPSS نسخه 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: اکثر آزمودنی ها متأهل(2/84 %) و دارای سطح سواد ابتدایی/راهنمایی (5/47 %) بودند. میانگین سنی و میانگین سن یائسگی زنان شرکت کننده در مطالعه به ترتیب 8/5±71 و 5/1±3/49 بود و ميانگين (انحراف معیار) شاخص توده بدنی 21/26 (07/3) بود. آزمون ضریب همبستگی پیرسون، ارتباط معنی دار مثبت بین نگرش و رفتار کنترل وزن (r = 0.211) و نگرش و هنجارهای انتزاعی (r = 0.137) را نشان داد. بر اساس آزمون رگرسیون خطی، تنها متغیری که بطور معنی دار رفتارهای کنترل وزن زنان سالمند تحت مطالعه را پیش بینی نمود نگرش (223/0 = β) ، (001 /0 ( p.value= (513/0 – 141/0 = ( CI و( 053/0= R2 ) بود. متغیرهای وابسته با همدیگر تنها 3/5 درصد از واریانس رفتارهای کنترل وزن را پیش بینی نمودند. نتایج رگرسیون خطی با تعدیل برای مخدوشگرها ارتباط معنی داری بین متغیرهای نگرش، قصد، هنجار و کنترل رفتاری درک شده با رفتار را نشان نداد. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر، نگرش بعنوان یک عامل محوری می بایست در مداخلات آموزشی به منظور کنترل وزن در زنان سالمند مدنظر قرار گیرد. همچنین با توجه به نقش کمرنگ عوامل شناختی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده در کنترل وزن، بنظر می رسد عوامل دیگری تعیین کننده اصلی این رفتارها در زنان سالمند باشند. یافته های این مطالعه این مسئله را نیز گوشزد می نماید که ارتقای رفتارهای بهداشتی، نیازمند مورد توجه قراردادن همه عوامل تعیین کننده در سطوح مختلف فردی، جامعه، سیستم بهداشتی و قانونگذاری (عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت) می باشد و تنها توجه به عوامل فردی و مرتبط با شناخت فرد نمی تواند راهگشای ارتقای رفتار کنترل وزن در این زنان باشد. واژگان کلیدی استئوپروزیس، کنترل وزن، تئوری رفتار برنامه ریزی شده، سالمندان