ارزیابی اندازه و موقعیت کانال چشمی تحتانی نسبت به سینوس ماگزیلاری در تصاویر CBCT بیماران مراجعه کننده به بخش رادیولوژی دهان دانشکده دندانپزشکی تبریز در سال 1397-1398 - یک مطالعه گذشته نگر
Abstract
زمینه و هدف: مورفولوژی کانال چشمی تحتانی و بررسی شاخص های آن نسبت به سینوس ماگزیلاری به عنوان یک ساختار مهم در ناحیه میدفیس می باشد که می تواند در دسترسی بالینی به کانال اینفرا اوربیتال و آنستزی هرچه بهتر شاخه های عصبی دندانی که از عصب چشمی تحتانی منشعب می شوند کمک به سزایی بکند. مطالعات مختلفی رابطه مورفولوژی و آناتومی شیار و کانال چشمی تحتانی را با استفاده از جمجمه های انسانی، آنالیز سفالوتری و الگوهای سه بعدی بر پایه CT اسکن نشان داده اند. با این حال اطلاعات محدودی در متون در دسترس است که به آناتومی کانال و شیار چشمی تحتانی با استفاده از اطلاعات CBCT بپردازد. بنابرین مطالعه ی حاضر با هدف ارزیابی اندازه و موقعیت کانال چشمی تحتانی نسبت به سینوس ماگزیلاری در تصاویر CBCT بیماران مراجعه کننده به بخش رادیولوژی دهان دانشکده دندانپزشکی تبریز در سال 1397-1398 انجام گرفت.
مواد و روش کار: مطالعه ی حاضر بصورت توصیفی گذشته نگر انجام شد. برای این مطالعه، تصاویر CBCT از آرشیو دانشکده دندانپزشکی تبریز انتخاب گشت. در این مطالعه که به صورت تمام شمار انجام شد، تمام بیماران مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی تبریز بخش رادیولوژی در سال ۹۸-۹۷ که دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج اولیه شامل تعیین طول و قطر IOC (Infra Orbital Canal) بود. نتایج ثانویه شامل سن و جنسیت بیماران، نوع کانال چشمی تحتانی، و تعیین طول لندمارک های خاص بود. تمام تصاویر با استفاده از نرم افزار NNT viewer و توسط یک متخصص رادیولوژی فک وصورت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بصورت تعداد(درصد) و میانگین± انحراف معیار گزارش شد. برای مقایسه طول و قطر IOC در موقعیت های مختلف سینوس پس از بررسی نرمال بودن داده ها توسط آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، از آنالیز آنوای یک طرفه استفاده شد. سطح معنی داری مطالعه کمتر از 5 درصد در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد.
یافته ها : میانگین قطر IOF در تمامی افراد مورد مطالعه 3.16 میلی متر بوده، و همچنین میانگین طول IOF/C 24.51 میلی متر، میانگین قطر IOC 1.89 میلی متر و میانگین طول CS برابر با 4.42 میلی متر بود. همچنین نتایج حاصل از مطالعه ی حاضر نشان داد که بیشترین تایپ کانال اینفرا اوربیتال بیماران تایپ اول با 56.3 درصد از تمامی کانال ها بود و کمترین شیوع تایپ کانال مربوط به تایپ سوم با 9.9 درصد بود. میانگین تمامی متغیرهای مورد بررسی در مردان بیشتر از زنان بود. همچنین در افراد دارای تایپ سوم کانال، نسبت به سایر تایپ های دیگر طول IOF/C ، طول CS و قطر DC بیشتری مشاهده شد، تنها استثنا مربوط به قطر IOF بود که در افراد دارای تایپ دوم کانال به طور میانگین بیشتر بود. تمامی متغیرهای مورد بررسی در تایپ های مختلف کانال تفاوت معنادار آماری نداشتند(P>0.05). همچنین نتایج مشابهی در رابطه با متغیرهای مورد بررسی در رابطه با جنسیت مشاهده گشت بدین معنی که گرچه در مردان به طور میانگین میزان طول و قطر متغیرهای مورد بررسی بیشتر بود ولی این تفاوت از لحاظ آماری معنادار نبود(P>0.05).
نتایج: نتایج کلی این مطالعه نشان داد که بیشترین تایپ کانال اینفرا اوربیتال در افراد مورد مطالعه، کانال تایپ اول بود. همچنین بین متغیرهای آناتومیک مورد بررسی در مطالعه با جنسیت افراد و نوع کانال اینفرا اوربیتال رابطه ی معنادار آماری وجود نداشت.