کیفیت خواب و عوامل مرتبط با آن در بیماران سوختگی بستری در مرکز آموزش و درمانی سینا تبریز در سال 1399

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: سوختگی ها آسیب های مخرب هستند که نیاز به بستری طولانی مدت دارند و ممکن است در نتیجه آن عواقب فیزیکی و روانی مهمی ایجاد شود. خواب یک نیاز فیزیکی برای همه انسان ها است که بر کیفیت زندگی و رفاه تاثیر می گذارد و به عنوان یک متغیر مهم سلامت شناخته می شود. عوامل متعددی بر سلامت خواب بیماران بستری در بیمارستان تاثیر می گذارد؛ لذا این مطالعه با هدف بررسی کیفیت خواب و عوامل مرتبط با آن در بیماران سوختگی بستری انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی- همبستگی از نوع مقطعی است که در آن تعداد 157 نفر از بیماران بستری در بخش های سوختگی بیمارستان سینا به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در یک دوره چهار ماهه از خرداد تا شهریور ماه 1399 در مطالعه شرکت کردند. اطلاعات مربوط به کیفیت خواب و عوامل موثر بر آن از طریق پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، مقیاس دیداري- خطی شدت درد و خارش ، مقیاس اضطراب مرتبط با درد سوختگی، مقیاس اثر پس از رخداد (RIES) ، مقیاس افسردگی- اضطراب - استرس (DASS21 ) و کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از از نرم افزار spss نسخه 20 تجزیه و تحلیل و جداول و شاخص های مورد نیاز تهیه و جهت مقایسات آماری از آزمون های Anova، ضریب همبستگی و آنالیز رگرسیون چندگانه استفاده گردید. نتایج: در نمونه های مورد بررسی بیشتر افراد مرد (7/70 %) و متاهل (44/83 %) و در بازه سنی40-18 سال (50/60 %) بودند که سطح تحصیلات اکثرشان زیر دیپلم (78/61 %) بود. بیشتر افراد شغل آزاد (32/57 %) داشتند و بیشترین علت سوختگی مردان با گاز (12/26 %) و زنان با آب جوش (82/47 %) بود. 53/88 % بیماران داروی مسکن، 52/81 % داروی ضدخارش و 87/59 % داروی خواب آور دریافت کردند. نمره میانگین کیفیت خواب بیماران سوختگی 823/3± 66/8 از دامنه نمره قابل کسب 21-0 بود. نمره میانگین شدت درد و شدت خارش بیماران سوختگی به ترتیب 378/2 ± 41/6 و 650/2 ± 39/2 بود. 63 نفر (12/40 %) اضطراب ناشی از درد سوختگی بالایی داشتند و در 94/50 % بیماران احتمال تاثیر یا تاثیر واضح و شدید از اثر تروما وجود داشت. بیشتر بیماران (94/43 %) افسردگی خفیف تا متوسط داشتند ؛ 46/18 % نیز افسردگی شدید را تجربه کردند. در 84/38 % بیماران اضطراب خفیف تا متوسط بود و 84/31 % نیز اضطراب شدید را تجربه کردند و 28/22 % بیماران استرس خفیف تا متوسط داشتند و 73/12 % نیز استرس شدید را تجربه کردند. نتایج نشان داد که بین کیفیت خواب و شدت درد، شدت خارش، عوامل محیطی، اضطراب مرتبط با درد سوختگی، اثر پس از سانحه، استرس، اضطراب و افسردگی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در حیطه عوامل محیطی "سروصدا" ، "گرمایش و سرمایش" و "تخت خواب" در حیطه عوامل فردی (جسمی) "درد" و در حیطه عوامل فردی (روانی) "اثر پس از سانحه" بیشترین عوامل موثر بر سلامت خواب بیماران بستری بود. نتیجه گیری: بیماران سوختگی بستری در بیمارستان ازکیفیت خواب مناسبی برخوردار نیستند و عوامل متعددی بر سلامت خواب آن ها تاثیر می گذارد.