تاثیر آموزش مستقیم و غیر مستقیم دانش آموزان پسر در مورد سیگار بر سازه های مدل باور بهداشتی و قصد مصرف سیگار

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: استعمال سیگار یکی از عوامل مهم تهدید کننده سلامت افراد جامعه مخصوصا نوجوانان پسر است. بنابر این، شناسایی عوامل موثر ایجادکننده و همچنین راهکار های مقابله کننده با آنها از جمله آموزش رفتارهای صحیح ضروری است. هدف مطالعه حاضر تعیین تاثیر آموزش مستقیم و غیر مستقیم دانش آموزان پسر در مورد سیگار بر سازه های مدل باور بهداشتی و قصد مصرف سیگار بود. مواد و روش ها: این مطالعه مداخله ای نیمه تجربی به صورت سه گروهه (آموزش مستقیم، غیرمستقیم و عدم آموزش) با استفاده از روش پیش آزمون و پس آزمون از طریق روش نمونه گیری تصادفی بر روی 250 نفر از دانش آموزان پسر دوره نهم مدارس دولتی خوی انجام شد، ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه های جمعیت شناختی، مدل باور بهداشتی و قصد مصرف سیگار بود. داده ها طی دو مرحله پیش آزمون و سه ماه بعد از مداخله برنامه آموزشی پس آزمون از طریق نرم افزار spss 24 تجزیه و تحلیل شدند. از آمار توصیفی برای تعیین میانگین و انحراف معیار متغیرها و از آزمون تی و تی زوجی برای مقایسه میانگین نمرات سازه ها قبل و بعد از آموزش استفاده گردید. نتایج: مشخص شد که آموزش مستقیم در مقایسه با آموزش غیر مستقیم بر حساسیت دانش آموزان موثر بوده است. میانگین نمرات در تمام سازه های مدل باور بهداشتی در گروه آموزش مستقیم و غیرمستقیم بعد از آموزش در مقایسه با قبل از اجرای برنامه آموزشی به استثنای سازه های حساسیت درک شده، شدت درک شده و راهنماهای عمل، تفاوت آماری معنی داری نداشت. (05/0> p) نمره سازه حساسیت درک شده قبل و بعد از آموزش در گروه دریافت کننده آموزش مستقیم و بین گروه ها بعد از مداخله رابطه آماری معنی داری وجود داشت (001/0 > p ) ولی در گروه دریافت کننده آموزش غیر مستقیم و گروه کنترل و قبل از مداخله در بین گروه ها رابطه آماری معنی داری وجود نداشت. نمره سازه شدت درک شده قبل و بعد از آموزش در گروه دریافت کننده آموزش مستقیم و گروه کنترل رابطه آماری معنی داری وجود نداشت ولی در گروه دریافت کننده آموزش غیر مستقیم رابطه آماری معنی داری وجود داشت که بعد از آموزش کاهش یافته بود. (001/0 p<) همچنین نمره راهنماهای عمل قبل و بعد از آموزش در گروه دریافت کننده آموزش مستقیم و گروه کنترل رابطه آماری معنی داری وجود نداشت ولی در گروه دریافت کننده آموزش غیر مستقیم بعد از آموزش(004/>p ) و در بین گروه ها قبل از آموزش(048/0>p) رابطه آماری معنی داری وجود داشت که نمره کاهش پیدا کرده بود. نتیجه گیری: بنابر بر یافته های پژوهش، استفاده از روش آموزش مستقیم برای پیشگیری از رفتار های پر خطر مانند مصرف سیگار در بین دانش آموزان توصیه می گردد.