ارتباط سازه های مدل اعتقاد بهداشتی با اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از اچ آی وی/ ایدز در زنان دارای رفتار پرخطر جنسی، تبریز 1397

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: بیماری ایدز، مشکل حاد جهان است. انتقال عفونت بین زنان دارای رفتار پر خطر جنسی و مراجعین آنها از عوامل انتشار سریع HIV می باشد. مدل اعتقاد بهداشتی یکی از کاربردی ترین مدل های مطالعه رفتار در آموزش بهداشت جهت پیشگیری و کنترل بیماری ها می باشد. مطالعه کنونی با هدف تعیین ارتباط سازه های مدل اعتقاد بهداشتی با اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از HIV در زنان دارای رفتار پر خطر جنسی در تبریز-ایران، 98-1397 انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی برروی 200 زن دارای رفتار پر خطر جنسي در چهار مركز ویژه زنان آسیب پذیر انتخاب شده به صورت سرشماری انجام شد. گرد آوری داده ها از طریق پرسشنامه های معتبر در زمینه مشخصات فردی- اجتماعی، آگاهی در مورد انتقال HIV، پیشگیری رفتاری از عفونت های منتقله جنسی، سازه های مدل اعتقاد بهداشتی شامل خودکارآمدی برای مذاکره جهت رابطه جنسی ایمن، حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده و موانع درک شده انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 انجام شد و از آمار توصیفی و تحلیلی شامل ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون خطی چند متغیره برای تجزیه و تحلیل آن ها استفاده گردید.یافته ها: میانگین ( انحراف معیار ) نمره پیشگیری رفتاری، 62/15 (58/3) با دامنه نمرات 0 تا 24 بود. میانگین ( انحراف معیار ) نمره آگاهی در زمینه انتقال HIV ، 97/11 (68/2) با دامنه نمرات 0 تا 18 بود. ضعیف ترین پیشگیری رفتاری مربوط به رابطه جنسی دهانی، مقعدی و دهانی – واژنی بود. در بین سازه های مدل اعتقاد بهداشتی بالاترین و پایین ترین میانگین نمرات به ترتیب مربوط به شدت درک شده (01/11 از دامنه نمرات 4 تا 12) و خودکارآمدی برای مذاکره جهت رابطه جنسی ایمن (96/19 از دامنه نمرات 0 تا 36) بود. مطابق آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای شدت درک شده, منافع درک شده، خود کارآمدی برای مذاکره جهت رابطه جنسی ایمن و آگاهی در زمینه انتقال HIV ارتباط مستقیم معنی دار وجود دارد و با افزایش این متغیرها میزان پیشگیری رفتاری افزایش می یابد. براساس نتایج رگرسیون خطی چند متغیره، متغیرهای شدت درک شده، منافع درک شده، سابقه خشونت جنسی، سابقه افسردگی، فعالیت در خانه مشتری، استفاده از کاندوم، تحصیلات همسر، شغل همسر و استفاده از کاندوم در مشتریان غیر پولی پیشگویی کننده های پیشگیری رفتاری بودند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که حساسیت درک شده، موانع درک شده، خودکارآمدی درک شده و آگاهی در مورد انتقال HIV پیش بینی کننده اتخاذ رفتارهای پیشگیری از HIV/ ایدز در زنان دارای رفتار پرخطر جنسی نیستند ولی در مقابل شدت درک شده و منافع درک شده می تواند باعث اتخاذ و عدم اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از HIV/ ایدز شوند. لذا مطالعات آتی باید حاوی استراتژی هایی جهت ایجاد برنامه های آموزشی کاهش آسیب برای بالا بردن منافع درک شده اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از HIV/ ایدز و نیز افزایش شدت درک شده از HIV در این گروه آسیب پذیر باشد و بر اهمیت و اثر بخشی پیشگیری از HIV/ ایدز تاکید بیش تری نماید.