بررسی خصوصیات روان سنجی (روایی و پایایی) نسخه فارسی فرم کوتاه پرسش‌نامه درد McGill در بیماران ارتودنسی ایرانی

Abstract

مقدمه: درد، پاسخی ذهنی به محرک‌های محیطی است و فاکتورهای فردی همچون سن، جنسیت، آستانه درد، شدت محرک وارد شده و تفاوت های فرهنگی در میزان درد درک شده موثر می باشند. درد ارتودنتیک دردی است که در نتیجه اعمال نیروی ارتودنسی و تغییر جریان خون به واسطه فشردگی ناحیه لیگامان پریودنتال ایجاد می گردد. تجربه درد میتواند از نظرشدت (خفیف، متوسط، شدید)، کیفیت (تیز، سوزاننده، گنگ)، مدت (موقت، متناوب یا دائم) انواع مختلفی داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش ترجمه و بازترجمه نسخه انگلیسی فرم کوتاه پرسشنامه سنجش درد مک گیل به زبان فارسی و بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه سنجش درد مک گیل می باشد. روش کار: این مطالعه یک مطالعه اکتشافی از نوع روان سنجی بود. گویه های فرم کوتاه پرسش نامه سنجش درد مک گیل به فارسی ترجمه شدند. پرسشنامه برای سنجش روایی صوری و روایی محتوا توسط 14 نفر از متخصصان ارتودنسی و 10 بیمار ارتودنسی تکمیل گردید. پایایی ابزار پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و ICC مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور تعداد 40 بیمار مراجعه کننده به بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی تبریز به فاصله دو هفته پرسشنامه ها را تکمیل کردند. برای محاسبه روایی سازه 200 بیمار پرسشنامه را تکمیل کردند و نتایج با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج: نسخه انگلیسی فرم کوتاه پرسشنامه سنجش درد مک گیل به زبان فارسی ترجمه و سپس به زبان انگلیسی بازترجمه شد. پس از بررسی روایی محتوای پرسشنامه ترجمه شده، در نهایت 2 گویه از گویه های فرم کوتاه پرسشنامه سنجش درد McGill حذف شدند. میانگین شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا و امتیاز تاثیر برای گویه های این پرسشنامه به ترتیب 79/0 ، 53/0 و 29/3 محاسبه شد. شاخص آلفای کرونباخ معادل 85/0 و همچنین ضریب همبستگی درون رده ای (ICC) برای کل پرسشنامه معادل 85/0(با حدود اطمینان 95درصد) محاسبه شد. بعد از تحلیل روایی سازه، گویه های پرسش نامه در قالب سه دسته (عامل) تحت عنوان درد مزمن، درد ضربان دار و درد تیز تقسیم بندی شدند. میانگین نمرات هر سه عامل با مدت زمان گذشته از شروع درمان ارتودنسی ارتباط معنادار داشت؛ به طوری که با افزایش مدت زمان گذشته از درمان ارتودنسی میزان درد بیماران افزایش پیدا کرد. میانگین نمرات عامل درد ضربان دار با سن بیماران نیز ارتباط معناداری داشت؛ به طوری که با افزایش سن بیماران درد ضربان دار افزایش پیدا کرد. نتیجه گیری: نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه سنجش درد مک گیل دارای روایی و پایایی قابل قبول بوده و ابزاری مناسب برای اندازه گیری درد بیماران ارتودنسی ایرانی می باشد.