بررسی تناسب بسته های آموزشی با نیازهای بهداشت محیطی روستاهابه منظور ارتقای توانمندیهای بهورزان(مطالعه موردی شهرستان میانه)

Abstract

زمینه و هدف: نظر به تاثیر عوامل محیطی بر سلامت افراد و مناسب نبودن شاخص های بهداشتی در اغلب جوامع روستایی و تاثیر پرسنل بهداشت بویژه بهورزان و نقش مهم آنها در نظارت، آموزش و تغییر نگرش و رفتار افراد ساکن در روستاها در مورد فرایندهای مربوط به بهداشت محیط، تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی بسته آموزشی در دسترس بهورزان در خانه های بهداشت و تناسب آن با مشکلات بهداشت محیطی روستاهای شهرستان میانه به منظور ارتقای توانمندی ایشان انجام شد. اهداف اختصاصي این پژوهش شامل: 1) تعیین مشکلات بهداشت محیطی روستاهای میانه 2) تعیین تناسب محتوای بسته های آموزشی بهورزان با مشکلات بهداشت محیطی روستاها 3) ارائه نقایص آموزشی بهورزان و تعریف محتوای آموزشی روش کار و مواد: این تحقیق یک مطالعه توصیفی است؛ که به صورت موردی در سال های 1398 و 1399 انجام شده است. در ابتدا نتایج نیازسنجی مشکلات بهداشتی همه روستاهای شهرستان میانه در سالهای 1396 و 1397، استخراج ، تحلیل و اولویت بندی شد. در گام بعدی بسته های آموزشی بهداشت محیطی در دسترس بهورزان بررسی گردید. این کار ، بوسیله یک فرم نظرخواهی، از خبرگان وکارشناسان گروه بهداشت محیط انجام شد. تعداد شرکت کنندگان در این نظرخواهی 24 نفر بودند. در نهایت اطلاعات علمی 87 بهورز، که بعنوان حجم نمونه انتخاب شده بودند، سنجیده شد. این سنجش بوسیله یک پرسشنامه محقق ساخت، درباره فرایندهای بهداشت محیطی، به عمل آمد. یافته ها: اطلاعات بدست آمده برای سالهای 1396 و 1397 حاکی از آن بود که، از 98 روستای دارای خانه بهداشت و بهورز، در سال 1396، اولویت اول 76 روستا، مشکلات بهداشت محیطی بود. این عدد برای سال 1397، 87 بود. همچنین در این دو سال متوالی، از نظر کمی، 4 فرایند مربوط به آب، فاضلاب، زباله و فضولات حیوانی در رتبه های اول مشکلات بهداشت محیط قرار داشتند.در نظر خواهی از کارشناسان بهداشت محیط، در مورد بسته آموزشی بهورزان، مشخص شد که، کمبودهای قابل ملاحظه ای در بسته آموزشی در دسترس بهورزان شاغل در خانه های بهداشت وجود دارد. از نظر کارشناسان قسمتی از بسته که مختص فرایندهای دفع بهداشتی فضولات حیوانی و بهداشت آب می باشد در وضعیت بهتری نسبت به بخشهای دفع بهداشتی زباله و فاضلاب بود. میانگین تعداد پاسخ صحیح به سوالات پرسشنامه به ازای هر بهورز، تقریبا 18 بود. این تعداد پاسخ نشان دهنده این است که، بهورزان به بسته آموزشی در دسترس شان تسلط کافی نداشتند. در پاسخ به 2 سوال سنجش رضایت، حدودا نصف شرکت کنندگان از نظر اقناع مادی و معنویشان راضی نبودند. همچنین در سوالاتی که خارج از بسته آموزشی آورده شده نیز پاسخهای صحیح افت محسوسی نشان می داد. بهورزان با تحصیلات بالاتر نیز میانگین پاسخ بیشتری نسبت به بهورزان دارای سواد کمتر، از خود نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به تعدد روستاهایی که درگیر مشکلات بهداشت محیطی می باشند، نیاز به ارتقاء و در اولویت قرار دادن فرایندهای بهداشت محیطی در سطح روستاهای شهرستان میانه، نسبت به سایر مشکلات بهداشتی، احساس می شود. همچنین بررسی نظرات کارشناسان بهداشت محیط نشان داد که، بسته آموزشی در دسترس بهورزان، دارای نواقص متعددی در بخشهای مختلف بود. در نهایت با توجه به نتایج حاصله از مطالعه، علاوه بر نقصان بسته آموزشی، کمبودهایی همچون عوامل انگیزشی مادی، معنوی، کمبود بهره گیری از افراد با سطح تحصیلات بالا در بدو استخدام و آموزشها و نظارتهای ادواری و... مشهود بود.