بررسی سطوح خونی 2-آراشیدونوئیل گلیسرول، نوروپپتیدY و اومنتین و ارتباط آنها با عادات غذایی در زنان چاق
Abstract
مقدمه و هدف: چاقی یک مشکل شایع جهانی است و سالانه هزینه زیادی بر سیستم بهداشت هر کشور وارد می¬کند. به بیان ساده چاقی در اثر عدم تعادل بین انرژی دریافتی و مصرفی ایجاد می¬شود. مکانیسم¬های محیطی و مرکزی زیادی در تنظیم سوخت و ساز و دریافت غذایی و تعادل انرژی نقش دارند. 2-آراشیدونوئیل گلیسرول (2-AG)، نوروپپتید (NPY) Y و اومنتین از تنظیم کننده¬هایی هستند که مطالعات بسیار اندکی در زمینه ارتباط سطوح این متغیرها با عادات غذایی انجام شده است و اکثر آنها حیوانی هستند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط بین عادات و الگوهای غذایی به ویژه درشت مغذی¬ها با سطوح سرمی این متغیرها می باشد.
روش کار و مواد: این پژوهش تحلیلی مورد-شاهدی بر روی تعداد مساوی (هر گروه 45 نفر) از زنان چاق و با وزن طبیعی بر اساس دامنه شاخص توده بدنی(9/24-5/18=BMI برای گروه با وزن طبیعی و 9/39-30=BMI برای گروه چاق) مشخص شده، در محدوده سنی 50-20 سال، که از طریق نمونه گیری تصادفی ساده و از طریق فراخوان عمومی با مراجعه به دانشکده تغذیه و علوم غذایی انتخاب شدند، انجام شد. مشخصات فردی (سن، جنس، وضعیت یائسگی، وجود بیماری و روزه داری) و اندازه گیری های تن سنجی (قد، وزن، شاخص توده بدنی، دور کمر، دور باسن و درصد چربی بدن) افراد شرکت کننده در مطالعه توسط فرد ماهر جمع آوری و اندازه گیری شد. افراد مطالعه از نظر جنس همسان سازی شدند. نمونه خونی از همه افراد شرکت کننده در حالت ناشتا گرفته، سانتریفیوژ و سرم و پلاسمای جدا شده در دمای 80- درجه سانتی گراد در یخچال نگهداری شد. سطوح سرمی 2-AG، NPY و اومنتین با روش ELISA اندازه-گیری شد. جهت بررسی میزان مصرف هر کدام از گروه¬های غذایی و عادات غذایی افراد از پرسشنامه بسامد خوراک 147 موردی نیمه کمی معتبر که متناسب با ایرانیان اعتبارسنجی شده است استفاده شد که توسط کارشناس تغذیه و به صورت رو در رو پرسشنامه تکمیل شد. مقدار هر یک از گروه¬های غذایی به گرم تبدیل شد و برای آنالیز داده¬های مربوط به دریافت هر کدام از گروه های غذایی از نرم افزارNutritionist IV استفاده شد.
یافته¬ها: میانگین سطح سرمی 2-AG و NPY به طور معنی داری در گروه زنان چاق بیشتر از زنان با وزن طبیعی بود (05/0>p). در گروه زنان چاق ارتباط آماری معنی دار مثبتی بین سطح 2-AG و انرژی دریافتی (219/0r= و 038/0=p)، کربوهیدرات (238/0r= و024/0=p)، چربی کل دریافتی (227/0r= و 032/0=p) اسیدهای چرب اشباع (272/0r= و 038/0=p)، اسیدهای چرب تک غیر اشباع (265/0r= و012/0=p) و چند غیر اشباع (247/0= rو 019/0=p) وجود داشت. بین سطح NPY با چربی کل دریافتی (366/0=r و 001/0>p) و انواع اسیدهای چرب ارتباط مستقیمی مشاهده شد. بین سطح اومنتین با هیچ یک از گروه¬های غذایی ارتباط معنی داری مشاهده نشد.
نتیجه گیری: از نتایج به دست آمده برداشت می¬شود که عادات غذایی، مخصوصا انواع اسیدهای چرب مصرفی احتمالا بر سطوح 2-AG، NPY و اومنتین که در مسیرهای ایجاد کننده چاقی دخیل هستند، اثر گذار باشند.