ارتباط تنوع غذایی، نمایه خوراك سالم، سطوح سرمی آنتی اکسیدانی در بیماران مبتلا به درجات مختلف آب¬مروارید در مقایسه با افرادسالم: مطالعه مورد-شاهد

Abstract

مقدمه و هدف: آب¬مروارید یک اختلال مزمن چشمی است که مرتبط با وضعیت اکسیدانی/آنتی¬اکسیدانی در بدن است. با توجه به اثر¬گذاری آنتی¬اکسیدان¬ها در پیشگیری از آب¬مروارید، همچنین ارتباط امتیاز شاخص خوراک سالم و تنوع غذایی با وضعیت آنتی-اکسیدانی بدن, هدف از این مطالعه, بررسی وضعیت امتیاز شاخص خوراک سالم، تنوع غذایی، سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی و ظرفیت تام اکسیدانی در افراد مبتلا به درجات مختلف آب¬مروارید در مقایسه با افراد سالم بود. نوع مطالعه و روش اجرا: در این مطالعه مورد-شاهدی, 45 بیمار مبتلا به آب¬مروارید (15 فرد در هر یک از سه گروه درجات مختلف بیماری) با محدوده سنی بالاتر از 50 سال که برای اولین بار به مرکز چشم پزشکی مهر در تبریز مراجعه کرده بودند, به روش نمونه¬گیری آسان و در دسترس, وارد مطالعه شدند. چهل و پنج نفر فرد سالم که ابتلا به آب¬مروارید آن¬ها رد شده بود نیز به عنوان گروه شاهد وارد مطالعه شدند. افراد دو گروه از لحاظ سن، جنس و نمایه توده بدنی با یکدیگر هم¬سان¬سازی شدند. وجود آب¬مروارید توسط یک چشم پزشک و بر اساس معیارهای تشخیص و درجه بندی آب¬مروارید بر اساس تکنیک slit lamp تشخیص داده شد. افراد پس از ارزیابی معیارهای ورود و خروج مطالعه و کسب رضایت آگاهانه, وارد تحقیق شدند. سپس اندازه¬گیری¬های تن¬سنجی (وزن, قد و نمایه توده بدنی), دریافت¬های غذایی افراد در یک سال گذشته (با استفاده از پرسش¬نامه بسامد خوراک 147 آیتمی) و مواجهه افراد با نور خورشید (با استفاده از پرسش¬نامه طراحی شده توسط محقق) اندازه¬گیری شد. امتیاز تنوع غذایی و شاخص خوراک سالم نیز با استفاده از داده¬های حاصل از پرسش¬نامه بسامد خوراک تعیین شد. سطوح فعالیت فیزیکی و استرس روانی نیز به ترتیب از طریق پرسش¬نامه¬های فرم کوتاه اندازه¬گیری فعالیت بدنی و هولمز-راهه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در پایان نیز 10 میلی¬لیتر خون ناشتا از تمام افراد مورد بررسی گرفته شد و سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی و ظرفیت تام اکسیدانی در آن¬ها ارزیابی شد. تحلیل داده¬های مطالعه با استفاده از نسخه 22 نرم¬افزار SPSS انجام شد. سطح معناداری در این مطالعه کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته¬¬ها: در مطالعه حاضر, اختلاف معناداری بین گروه¬های مورد بررسی از نظر متغیر¬های سن، وزن، قد، نمایه توده بدنی، استرس و فعالیت فیزیکی وجود نداشت (05/0> P). ولی افراد مبتلا به آب¬مروارید درجه 3 به شکل معناداری سطوح استرس بالاتری نسبت به سایر-گروه¬ها داشته و گروه افراد مبتلا به آب¬مروارید درجه 1 به شکل معناداری نسبت به گروه سالم استرس پایین¬تری داشتند (05/0 P<). سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی و ظرفیت تام اکسیدانی پس از تعدیل برای متغیر استرس روانی به شکل معناداری در افراد سالم, به ترتیب بالاتر و پایین¬تر از افراد مبتلا به آب¬مروارید بود (05/0 P<). در بررسی درجات مختلف آب¬مروارید, سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی و آنتی¬اکسیدانی پس از تعدیل اثر متغیر استرس هیچ اختلاف معناداری بین گروه¬های مورد بررسی نداشتند. امتیاز کفایت، تعادل و امتیاز کل شاخص خوراک سالم و همین¬طور امتیاز تنوع غذایی بین گروه¬های مورد بررسی و همین¬طور به تفکیک درجات آب¬مروارید اختلاف معناداری را چه در شکل خام و چه در شکل تعدیل شده برای استرس, نشان نداد (05/0 P>). تنها در بیماران مبتلا به آب¬مروارید درجه 1, یک همبستگی مثبت معنادار بین امتیاز تعادل و امتیاز تام شاخص خوراک سالم با سطح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی دیده شد. یک همبستگی معکوس و معنادار بین امتیاز تعادل شاخص خوراک سالم و سطوح سرمی ظرفیت تام اکسیدانی در افراد مبتلا به آب¬مروارید درجه 1 دیده شد که پس از تعدیل برای امتیاز متغیر استرس این ارتباط حفظ شد. در گروه مبتلا به آب¬مروارید درجه 1, همبستگی مستقیم معنادار بین تنوع غذایی در گروه گوشت¬ها و امتیاز تام تنوع غذایی و سطوح سرمی ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی مشاهده شد. در گروه مبتلا به آب مروارید نیز همبستگی معکوس معنادار بین سطوح سرمی ظرفیت تام اکسیدانی با امتیاز تعادل و تام شاخص خوراک سالم مشاهده شد. یک همبستگی معکوس و معنادار بین تنوع گروه گوشت¬ها و ظرفیت تام اکسیدانی در هر دو گروه سالم و بیمار مشاهده شد؛ همچنین در افراد بیمار, همبستگی معکوس بین تنوع گروه میوه¬¬ها و امتیاز تام تنوع غذایی با ظرفیت تام اکسیدانی مشاهده شد. بین چارک¬های نمره تام تنوع غذایی و شاخص خوراک سالم نیز ارتباط معناداری (در حالت خام و تعدیل شده برای امتیاز استرس) مشاهده نشد (05/0 P>). نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده در این مطالعه می¬توان نتیجه¬گیری کرد که افزایش در تنوع غذایی کل و تنوع گروه¬های غذایی می¬تواند تاثیر مفیدی بر وضعیت اکسیدانی/آنتی-اکسیدانی در بیماران مبتلا به آب¬مروارید داشته باشد. از دیگرنتیجه¬گیری¬های این مطالعه می¬توان به احتمال اثرگذاری استرس روانی بر وضعیت وضعیت اکسیدانی/آنتی¬اکسیدانی اشاره کرد. برای تایید نتایج پایان¬نامه حاضر، مطالعات بیشتر و با حجم نمونه بیشتری مورد نیاز است.