ارتقاء مدیریت پسماند بیمارستان فارابی شهرستان ملکان: یک مطالعه اقدام پژوهی
Abstract
چکیده:
مقدمه: پسماندهای بیمارستانی به خاطر ماهیت آنها، خطرات بالقوه زیادی برای سلامتی انسان و محیط زیست دارند. از اینرو باید بصورت اصولی مدیریت شوند. هدف مطالعه حاضر ارتقای مدیریت پسماند در بیمارستان فارابی شهرستان ملکان با رویکرد اقدام پژوهی می باشد.
روش کار: مطالعه حاضر یک اقدام پژوهی به روش تلفیقی (کمی-کیفی) می باشد که در سال 1398 اجرا شد. برای اقدام پژوهی، از مدل ساده و کاربردی که توسط سیمونز (Simmouns) در سال 1995 معرفی شده است، استفاده گردید. در ابتدا مداخلات ارتقاء عملکرد مدیریت پسماند در بیمارستانها بصورت مرور گسترده بررسی گردید. برای اجرای اقدام پژوهی ابتدا با استفاده از ارزیابی عملکرد مدیریت پسماند با چک لیست استاندارد و بارش افکار با شرکت مسئولین و کارکنان بیمارستان، لیست مشکلات اصلی شناسایی و با استفاده از ماتریس اولویت بندی، اولویت بندی شدند. در مرحله بعد با مشورت مسئولین بیمارستان در نهایت 11 مداخله (برگزاری کارگاه آموزشی، تهیه گزارش و ارسال آن به مسئولین مختلف، تدوین کتابچه آموزشی مدیریت پسماند، تهیه پمفلت آموزشی، تهیه سطل زباله استاندارد، تهیه برچسب های رنگی جهت رعایت تفکیک پسماندها، تهیه بین جهت حمل پسماندها به اتاقک موقت، تعیین یک نفر کاربر بی خطرساز و دوره دیده برای محل سایت امحاء، تهیه و تامین وسایل حفاظت فردی مناسب برای کادر خدماتی بخشها و کاربر بی خطرساز، تهیه و نصب دستگاه امحاء پسماند استاندارد و بهسازی محل سایت امحاء) طراحی و بمدت حدود 6 ماه اجرا شدند. در مرحله آخر ارزیابی مجدد از عملکرد مدیریت پسماند صورت پذیرفت.
نتایج: در مرحله مرور گسترده،.نتایج 27 مقاله بررسی شد. میانگین انحراف استاندارد مداخلات صورت گرفته بر روی KAP برابر با 3.04[2.54—3.54] برآورد گردید. مداخلات صورت گرفته در ارتقای شاخص های مقدار پسماند تولیدی، هزینه های مدیریت پسماند و عملکرد کلی مدیریت پسماند نیز بصورت قابل توجهی موثر بودند. نتایج مداخلات انجام گرفته نشان داد که آگاهی کارکنان در مورد اصول مدیریت پسماند بطور معنی داری افزایش یافته، میزان تولید زباله های عادی و عفونی بطور معنی داری کاهش یافته و بعد از طراحی و اجرای مداخلات تعداد خیلی زیادی از آیتم های چک لیست در بیمارستان رعایت می شود و فقط تعداد محدودی از آنها ( 11 مورد از 44 آیتم) هنوز رعایت نمی شود.
نتیجه گیری: هرچند مداخلات صورت گرفته در این مطالعه در حالت کلی عملکرد مدیریت پسماندهای بیمارستانی را تا حد قابل قبولی ارتقاء داده است، با این وجود نیازمند مداخلات بیشتر و پایش مداوم نتایج آنها می باشد. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که با استفاده از اقدام پژوهی می توان بسیاری از مشکلات و نواقصات موجود در بیمارستانها و سایر مراکز را برطرف نمود و اقدام پژوهی می تواند یک روش مطالعاتی معتبر و قوی برای انجام پژوهش های کاربردی در حیطه علوم پزشکی باشد.