بررسی وضعیت گزارش دهی شبه حوادث و ارتباط آن با جوایمنی در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی
Abstract
مقدمه: در سالیان گذشته دیدگاه سازمانها و شرکت های بزرگ به منظور پیشگیری از حوادث و بیماری های شغلی تغییر پیدا کرده است. بطوری که این سازمان ها بجای روش های گذشته نگر که عموما با بررسی و نتیجه گیری از حوادث و بیماری های گذشته سعی در پیشگیری از حوادث آینده داشتند به روش های پیشرو و آینده نگر رو آوردهاند. یکی از این روش ها، گزارش دهی پیشگویی کننده های حوادث در محیط کار می باشد.
روش کار: این مطالعه در دو بخش کمی و کیفی صورت پذیرفت. در بخش کیفی مطالعه، ابتدا فرایند گزارش دهی شرکت گاز با استفاده از مشاهدات میدانی و بررسی مستندات مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه پیشگویی کننده های حوادث گزارش شده در سال‌های 1397-1395 با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. در ادامه دلایل عدم گزارش دهی شبه حوادث از دیدگاه افسران HSE شرکت گاز استان آذربایجان شرقی با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، مورد پژوهش واقع شد. در بخش کمی پژوهش وضعیت جو ایمنی شرکت با استفاده از پرسشنامه جو ایمنی مورد پژوهش واقع شد و وضعیت جو ایمنی نواحی مختلف مشخص گردید. همچنین ارتباط جو ایمنی و گزارش دهی شبه حوادث با استفاده از آزمون آماری پیرسن بررسی شد.
نتایج: همه محتوای گزارش ها در سه خوشه شبه حوادث (دارای 8 طبقه و 996 کد)، اعمال ناایمن (دارای 6 طبقه و 447 کد) و شرایط ناایمن (دارای 9 طبقه و 828 کد) جای گرفتند. در ادامه به منظور بررسی دقیقتر، اطلاعات استخراج شده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. در کل 21 مصاحبه در نواحی مختلف استان انجام شد و دلایل عدم گزارش دهی افراد در دو دسته کلی دلایل فردی و سازمانی دسته بندی شدند. در بخش کمی از پژوهش وضعیت جو ایمنی شرکت با استفاده از پرسشنامه جو ایمنی مورد پژوهش واقع شد. میانگین کلی جو ایمنی شرکت 74/1 می باشد. محور 5 دارای بالاترین میانگین نمره جو ایمنی (86/1) و محور 3 دارای کمترین میانگین نمره جو ایمنی (69/1) می باشد. همچنین مشخص شد، بین گزارش دهی شبه حوادث و جو ایمنی در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی ارتباطی معناداری وجود ندارد.
بحث و نتیجه گیری: دلیل عدم ارتباط بین گزارش دهی پیشگویی کننده های حوادث و جو ایمنی در این مطالعه می تواند ناقص بودن سیستم گزارش دهی حاکم در شرکت باشد، چون با بررسی انجام شده مشخص گردید که این سیستم دارای نقص های فراوانی است، که مانع گزارش دهی افراد می شود. همچنین پایین بودن جو ایمنی نشان میدهد که لازم است اقدامات مداخله ای از طرف شرکت برنامه ریزی و اجرا شود.