فشار مراقبتی مادران و ارتباط آن با سبک فرزند پروری و شدت اختلال در کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه بیش فعالی مراجعه‌کننده به کلینیک های روان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز- 1396

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: شواهد موجود نشان دهنده ی تجربه ی فشار مراقبتی بالا در مراقبین کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه بیش فعالی می باشد. شناسایی عوامل مرتبط با فشار مراقبتی می تواند به طراحی مداخلات جهت کاهش فشار مراقبتی کمک کند. این مطالعه با هدف تعیین فشار مراقبتی مادران و ارتباط آن با سبک فرزند پروری و شدت اختلال در کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه -بیش فعالی در ایران انجام گرفت. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی همبستگی، 246 نفر از مادران کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال ADHD مراجعه کننده به کلینیک های روانپزشکی تبریز به روش نمونه گیری هدفمند وارد مطالعه شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه ی اطلاعات دموگرافیگ، (ZBI) Zarit Burden Interview برای بررسی فشار مراقبتی، Swanson Nolan and Pelham Parent Rating Scale-IV (SNAP-IV) برای بررسی اختلال کمبود توجه- بیش فعالی، از The kiddie schedule for affective disorders and schizophrenia present and lifetime version DSM-5 (K-SADS-PL-5) برای بررسی اختلالات همبودی وParenting Styles Inventory (PSI) برای بررسی سبک های فرزندپروری بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون هایT مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه در نرم افزار SPSS نسخه 13 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: اکثر کودکان (66%) در زیر گروه مرکب قرار داشتند. میانگین نمرات علایم کمبود توجه 70/0±76/1 با دامنه نمره قابل کسب (3-0)، تکانشگری 79/0±91/1 با دامنه نمره قابل کسب (3-0) و مرکب 61/0±81/1با دامنه نمره قابل کسب (3-0) بود. میانگین فشار مراقبتی مادران 38/1±43/40 با دامنه نمره قابل کسب صفر تا 88 بود. بیشترین میانگین فشار مراقبتی در زیرگروه مرکب (86/12±88/43) و کمترین فشار مراقبتی مربوط به گروه بدون علایم بالینی (20/12±81/32) بود. بین میانگین نمرات هر سه نوع علایم با فشار مراقبتی ارتباط آماری مثبت و معناداری وجود داشت (05/0≥p). بیشترین میانگین سبک فرزند پروری مربوط به سبک فرزند پروری مقتدارنه بود ( 4±04/30 ). بین فشار مراقبتی کل با سبک فرزند پروری استبدادی ارتباط معنادار وجود داشت (00/0p=). متغیرهای وضعیت کیفیت درآمد خانواده، وضعیت تحصیلی مادران، وضعیت تحصیلی همسر و مشارکت سایر اعضای خانواده در مراقبت با فشار مراقبتی رابطه معنی دار داشتند (05/0≥p ). نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، غربالگری و بررسی فشار مراقبتی در مادران در محیط های بالینی جهت شناسایی مراقبین با خطر بالا پیشنهاد می شود. ممکن است یک روش موثر برای ارجاع دادن مراقبین به خدمات بهداشتی و اجتماعی را فراهم کرده و امکان مشاوره و طراحی برنامه های مراقبت خانواده محور را به روان پرستاران و سایر مختصصان بهداشت روان برای کاهش فشار مراقبتی و سازگاری موثر در مادران را به دنبال داشته باشد. با توجه به شناسایی عوامل مرتبط با خانواده در تعیین فشار مراقبتی مادران ، مراقبت های خانواده محور و ویزیت در منزل برای کمک به مادران کودکان مبتلا به اختلال ADHD توصیه می شود.