بررسی آزمایشگاهی تأثیر همزمان مواجهه با صدا و تولوئن بر پارامتر‌های زیستی و ایمونولوژیک در خرگوش
Abstract
زمینه تحقیق: صدا (noise) از مهم‌ترین عوامل زیان‌آور فیزیکی می باشد که افراد در محیط‌های مختلف با آن مواجهه دارند. از طرفی تولوئن نیز به عنوان حلالی پرکاربرد در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و افراد زیادی در معرض مواجهه با این ماده هستند. از آنجائیکه در بسیاری از صنایع و کارخانجات در سراسر جهان، به ويژه صنايع شيميايي و پتروشيمي، افراد زیادی در مواجهه همزمان با صدا و تولوئن هستند، این مطالعه به بررسی تأثیر مواجهه با صدا، تولوئن و مواجهه همزمان با صدا و تولوئن بر پارامتر‌های زیستی و ایمونولوژیک در خرگوش پرداخته است.
روش مطالعه: این مطالعه آزمایشگاهی بر روی 24 رأس خرگوش نر بالغ نیوزلندی که به چهار گروه 6 تایی تقسیم شدند، انجام شد. گروه‌های تقسیم‌بندی شده شامل گروه 1 (فقط مواجهه با صدا)، گروه 2 (فقط مواجهه با تولوئن)، گروه 3 (مواجهه همزمان با صدا و تولوئن) و گروه 4 (کنترل) بودند. مدت مواجهه برای تمامی گروه‌ها 112 ساعت (چهارده روز متوالی و روزی هشت ساعت) در نظر گرفته شد. غلظت مواجهه با تولوئن ppm 50±1000 و تراز شدت صوت 5±100 دسی بل(dB) با پهنای باند 8000-70 هرتز و در 3/1 اکتاوباند تنظیم گردید. فاکتورهای زیستی اندازه‌گیری شده شامل اسید ارویک، کراتنینین، کلسترول، تری‌گلیسیرید و گلوکز و فاکتورهای ایمونولوژیک شامل TNF-α و IL-β می‌باشند. نمونه‌گیری از حیوانات و اندازه‌گیری فاکتور های مورد نظر پیش از مواجهه و در روزهای مختلف پس از پایان مواجهه ( بلافاصله پس از پایان مواجهه، روز سوم، روز هفتم و روز چهاردهم پس از پایان مواجهه) انجام شد. مقایسه گروه‌ها در تکرار‌های مختلف با استفاده از نرم افزار SPSS 24 و با استفاده از روش (Generalized Estimating Equations)GEE انجام گردید.
نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که در روزهای مختلف پس از اتمام مواجهه سطوح گلوکز در سرم در اثر مواجهه همزمان با صدا و تولوئن افزایش معنی‌دار (05/0≥P) و سطوح اسید اوریک و کلسترول در سرم در اثر مواجهه همزمان با صدا و تولوئن کاهش معنی‌داری یافته‌اند (05/0≥P). همچنین بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، مشخص شد که فاکتورهای التهابی (IL-β و TNF-α) در اثر مواجهه همزمان و غیر همزمان با صدا و تولوئن در روزهای ابتدایی مواجهه افزایش معنی‌دار داشته و در روزهای انتهایی پس از مواجهه کاهش معنی‌داری داشته‌اند (05/0≥P).
بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، می‌توان گفت که مواجهه همزمان و غیر همزمان با سطوح بالای صدا و تولوئن می‌تواند تغییرات قابل توجهی در سطوح فاکتورهای مختلف زیستی و ایمونولوژیک داشته باشد. همچنین نوع مکانیسم مواجهه همزمان (سینرژیسم و آنتاگونیسم) با صدا و تولوئن نسبت به زمان‌های مختلف پس از مواجهه برای فاکتورهای زیستی و ایمونولوژیک متفاوت بوده است. لذا توجه به تغییراتی که در سطوح فاکتورهای مختلف زیستی و ایمونولوژیک در اثر مواجهه با صدا و تولوئن ایجاد می شوند، می‌تواند نقش مهمی در جهت پیش‌گیری و شناخت بیماری‌های شغلی مختلف و همچنین ارتقای دانش سم‌شناسی شغلی داشته باشد.