بررسی سیاست ها و برنامه های بهداشت مدارس در حوزه ی رژیم غذایی و تغذیه سالم در شهر تبریز در سال ۱۳۹۵
Abstract
چکیده
مقدمه: عادات غذایی ضعیف به همراه سطح فعالیت فیزیکی از علل عمده افزایش چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان می باشد. در سالهای ۲۰۰۷-۲۰۰۸ میزان شیوع چاقی در بین افراد ۶-۱۱ ساله ۵ برابر سالهای ۱۹۷۱-۱۹۷۴ بوده است همچنین میزان شیوع چاقی در بین نوجوانان ۱۲-۱۹ ساله تقریبا ۵/۳ برابر بوده است. با توجه به اهمیت سلامت مدارس و تغذیه کودکان و نوجوانان و با توجه به اینکه تقریبا 25 درصد جمعیت ایران را دانش آموزان تشکیل می دهند این مطالعه با هدف بررسی سیاست ها و برنامه های بهداشت مدارس در حوزه رژیم غذایی و تغذیه سالم انجام شده است.
مواد و روش: یک مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران مدارس شهر تبریز بود. نمونه گیری در مرحله اول به روش طبقه ای و در مرحله دوم به روش تصادفی ساده انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها پروفایل سلامت مدارس ویژه مدیران مدارس بود که با مراجعه به مدارس پرسشنامه ها توسط مدیران مدارس تکمیل و سپس داده ها از طریق نرم افزار spss ورژن 22 و با استفاده از آمار توصیفی (درصد و فراوانی) تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: بیشترین میزان استفاده از شاخص های مرتبط برای ارزیابی سیاست ها و برنامه های بهداشت مدارس شاخص مربوط به حوزه فعالیت فیزیکی (1/87 درصد) و کمترین مربوط به حوزه سلامت جنسی، ایدز و بیماری های مقاربتی، تنظیم خانواده و پیشگیری از بارداری (1/58 درصد) بود. 9/84 درصد مدارس دارای فروشگاه، غذا خوری یا بوفه برای تهیه میان وعده های غذایی، نوشیدنی ها و سایر خوراکی ها بودند. فعالیت های ترویجی از قبیل تشویق دانش آموزان به نوشیدن آب (6/94 درصد)، ترویج استفاده از میوه جات و سبزیجات در مدرسه و فراهم کردن اطلاعات مفید و ضروری برای دانش آموزان و خانواده های آنان هر یک با (3/76 درصد) توسط اکثر مدارس اجرا می شد. 3/90 درصد مدارس مانع تبلیغات آبنبات و شیرینی، فست فود و نوشابه گازدار در محیط مدرسه شده بودند و 3/75 درصد مانع تبلیغات آبنبات و شیرینی، فست فود و نوشابه گازدار در نشریات و کوریکولوم آموزشی مدرسه شده بودند.
نتیجه گیری: اکثر مدارس در حوزه سلامت جنسی، ایدز و بیماری های مقاربتی، تنظیم خانواده و پیشگیری از بارداری فعالیتی ندارند و برنامه سلامت مدون و مکتوبی نیز ندارند. اکثر مدارس در زمینه فراهم نمودن مواد غذایی و خوراکی های سالم و اختصاص فضایی مناسب جهت صرف صبحانه و میان وعده های غذایی فعالیت زیادی ندارند. عملکرد بیشتر مدارس در خصوص فعالیت های ترویجی و آموزشی، منع تبلیغات مواد غذایی مضر و دسترسی به منبع رایگان آب آشامیدنی سالم خوب بوده است. نیاز به توزیع منظم و مستمر مواد غذایی مفید و سالم و تدوین سیاست های مکتوب و مدون در حوزه سلامت تغذیه ای مدارس احساس می شود.