تاثیر مکمل¬یاری تورین بر سطوح سرمی آدیپونکتین، آیریزین، فاکتور رشد فیبروبلاست 21، سیرتوئین-1، پارامترهای متابولیکی، اکسیداتیو، التهابی و وضعیت تغذیه¬ای در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو
Abstract
زمینه و اهداف: دیابت نوع 2 شایع‌ترین بیماری اندوکرین می‌باشد که شیوع آن در تمام مناطق دنیا درحال افزایش بوده و یکی از تهدید¬های مهم سلامت بشر در سیستم بهداشتی بشمار می-رود. در سال‌های اخیر استفاده از مکمل¬ها با ویژگی¬های آنتی¬اکسیدانی و ضد¬التهابی برای پیشگیری، بهبود و کاهش عوارض دیابت نوع 2 بعنوان یکی از راهکارهای مهم و با عارضه¬ی جانبی پایین در مدیریت این اختلال مورد توجه قرار گرفته است. تورین به عنوان یک ماده مغذی عملکردی با ویژگی¬های ضددیابتی، ضدچاقی، ضدالتهابی و آنتی¬اکسیدانی عملکردهایی فراتر از یک اسیدآمینه را در بدن ایفا می¬کند. مطالعات نشان می¬دهند که سطوح سرمی تورین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 پایین¬تر از افراد سالم می¬باشد. مطالعات حیوانی و انسانی متعددی اثرات مثبت تورین بر بهبود وضعیت گلایسمی، الگوی لیپیدی، استرس اکسیداتیو و بیومارکرهای التهابی را گزارش کرده¬اند. از طرفی اثرات معنی¬داری تورین بر بیان ژن و سطوح سرمی آدیپونکتین، آیریزین، فاکتور رشد فیبروبلاست 21 و سیرتوئین-1 به عنوان فاکتورهای درگیر در فعال کردن مسیر AMPK (که به عنوان یک هدف درمانی جدید در بهبود دیابت نوع 2 شناخته می¬شود) می¬باشند در مطالعات حیوانی بسیاری گزارش شده است اما مطالعات انسانی در این زمینه محدود می¬باشد. بر این اساس، مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین اثرات مکمل‌یاری تورین بر روی وضعیت گلایسمی، الگوی لیپیدی، استرس اکسیداتیو، التهابی، سطوح سرمی آدیپونکتین، آیریزین، فاکتور رشد فیبروبلاست 21 و سیرتوئین-1 در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 صورت گرفت.
روش¬ کار و مواد: در این کارآزمایی بالینی دو سوکور که به مدت 2 ماه انجام شد، 45 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 از هر دو جنس با محدوده‌ی سنی 60-30 سال و نمایه توده ی بدنی 35-25 کیلوگرم بر مجذور متر به دو گروه تورین (دریافت کننده روزانه 3000 میلی¬گرم تورین بصورت سه کپسول 1000 میلی¬گرمی) و دارونما (مقادیر مشابه میکروکریستالین سلولز خوراکی) به طور تصادفی تقسیم و مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه مشخصات فردی و فرم رضایت آگاهانه شرکت کنندگان برای تمامی افراد تکمیل گردید. اندازه¬گیری¬های تن سنجی (قد، وزن، دورکمر، دورباسن و WHR)، ترکیب بدن و میزان متابولیسم استراحت (REE)، وضعیت تغذیه-ای، آنالیزهای بیوشیمیایی شامل ارزیابی وضعیت گلایسمی (انسولین ناشتا، قند خون ناشتا (FBS)، هموگلوبین گلیکوزیله شده (HbA1c) و شاخص مقاومت انسولینی (HOMA-IR)، الگوی لیپیدی (تری‌گلیسرید (TG)، کلسترول تام (TC)، کلسترول کم چگالی (LDL-c) و کلسترول پر چگالی (HDL-c)، وضعیت استرس اکسیداتیو (ارزیابی سطوح سرمی TAC، MDA و فعالیت آنزیم¬های SOD و CAT)، سطوح سرمی بیومارکرهای التهابی (hs-CRP ، IL-6 و TNF-α) و آدیپونکتین، آیریزین، فاکتور رشد فیبروبلاست 21 و سیرتوئین-1 قبل و بعد از مکمل¬یاری در افراد مورد مطالعه اندازه¬گیری شدند. دریافت غذایی افراد با استفاده از نرم افزار Nutritionist IV تعیین شد. برای تحلیل داده¬ها از برنامه SPSS نسخه 21 و با استفاده از آزمون¬هایPaired t-test ،Chi-square ،Wilcoxon و ANCOVA صورت گرفت و 05/0>P معنی¬دار تلقی گردید.
یافته¬ها: در پایان مطالعه، 45 بیمار ( 23 نفر در گروه تورین و 22 نفردر گروه دارونما) مطالعه را به پایان رسانیدند. تفاوت معنی¬دار آماری از نظر مشخصات عمومی، دریافت¬های غذایی، فعالیت فیزیکی، شاخص¬های تن¬سنجی و دریافت¬های غذایی بین دو گروه مورد مطالعه در ابتدا و انتهای مطالعه وجود نداشت (05/0P>). مکمل¬یاری با تورین به مدت 2 ماه منجر به افزایش معنی¬داری در سطوح سرمی آدیپونکتین و سیرتوئین-1 در گروه تورین در مقایسه با گروه دارونما گردید. ولی تغییر معنی¬داری در سطوح سرمی فاکتور رشد فیبروبلاست 21 و آیریزین بین دو گروه مورد مطالعه مشاهده نشد. همچنین، مکمل¬یاری با تورین باعث کاهش معنی¬دار سطح قند خون ناشتا (FBS) انسولین ناشتا و شاخص مقاومت انسولینی (HOMA-IR) و برخی از اجزای الگوی لیپیدی (TC، LDL-c) در گروه تورین در مقایسه با گروه دارونما شد (05/0P˂). ولی تغییرات برای HbA1c، TG، HDL-c، فشار خون سیستولی و دیاستولی بین دو گروه مورد مطالعه معنی¬¬دار نبود(05/0P>). مکمل¬یاری با تورین سبب بهبود برخی شاخص¬های استرس اکسیداتیو از جمله CAT، SOD، MDA و سطوح سرمی بیومارکرهای التهابی (hs-CRP، TNF-α) شد. ولی تغییرات برای سایر شاخص¬ها بین دو گروه مورد مطالعه معنی¬دار نبود(05/0P>).
نتیجه گیری: براساس یافته‌های مطالعه‌ی حاضر، مکمل¬یاری با تورین به مدت 2 ماه منجر به بهبود وضعیت گلایسمی، برخی از اجزای الگوی لیپیدی، شاخص¬های استرس اکسداتیو، التهابی و افزایش سطوح سرمی آدیپونکتین و سیرتوئین-1 در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 گردید. با این حال مطالعات بیشتری برای بررسی اثرات طولانی مدت و وابسته به دوز تورین جهت پیشگیری یا کنترل عوارض دیابت نوع 2 توصیه می‌شود.