ارائه ابزاری برای رتبه¬بندی پیمانکاران پروژه¬های عمرانی بر اساس شاخص¬های بهداشت، ایمنی و محیط زیست
چکیده
زمینه و هدف: بخش عمده¬ای از فعالیت¬های صنایع به ویژه صنعت ساخت و ساز توسط پیمانکاران انجام می¬شود. این در حالی است که در مناقصه¬های مربوط به پروژه¬ها، شاخص¬های عملکردی پیمانکاران در خصوص بهداشت، ایمنی و محیط زیست مورد توجه نمی باشد. حدود 45 درصد حوادث ناشی از کار در کشور در صنعت ساخت و ساز رخ می دهد. با توجه به آمار بالای حوادث شغلی و کمبود روش¬های کاربردی در ارزیابی عملکرد و رتبه¬بندی پیمانکاران در کشور این مطالعه با هدف ارائه ابزاری برای رتبه¬بندی پیمانکاران از دیدگاه HSE طراحی شده است.
مواد و روش¬ها: مطالعه حاضر در چهار مرحله طراحی و اجرا شده است. در مرحله اول شاخص-های سنجش عملکرد HSE پیمانکاران با استفاده از مرور متون گردآوری شدند. در مرحله دوم شاخص¬های سنجش عملکرد HSE از دیدگاه کارشناسان این حوزه و با استفاده از یک پرسشنامه ساده جمع¬آوری شدند، در این مرحله شاخص¬های بدست آمده از دیدگاه کارشناسان با شاخص-های حاصل از مرور مطالعات ادغام شده و در قالب یک پرسشنامه آماده شد. مرحله سوم مطالعه مبتنی بر روش دلفی فازی بوده است. در این مرحله شاخص¬های گردآوری شده در مراحل قبلی به کارشناسان HSE ارسال گردید تا شاخص¬ها را از صفر تا بیست نمره¬دهی کنند. در مرحله آخر چک لیستی از شاخص¬های ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران تهیه گردید. تحلیل داده¬ها در این مطالعه با استفاده از نرم‌افزار SPSS25 و MATLAB 2017B انجام شد.
یافته¬ها: نمرات میانگین همه شاخص¬های حاصل از این مطالعه بالا و قابل قبول بوده است و همه 36 شاخص برای طراحی چک لیست استفاده شدند. در چک لیست طراحی شده شاخص¬ها در دو گروه شاخص¬های واکنشی و شاخص¬های پیشگیرانه قرار گرفتند و برای هر شاخص سوالی طراحی گردید که پاسخ آن به صورت بله یا خیر است. ضرایب فازی حاصل از نمرات میانگین شاخص¬ها جهت وزن¬دهی به شاخص¬ها در چک لیست استفاده شدند.
نتیجه¬گیری: با توجه به اینکه کل شاخص¬های¬ HSE بدست آمده در این مطالعه نمرات بالایی دریافت کرده¬اند، می¬توان لیست این شاخص¬ها را در اختیار شرکت¬ها قرار داد تا بر اساس اهداف خود همه یا قسمتی از این شاخص¬ها را برای ارزیابی عملکرد پیمانکاران شرکت کننده در مناقصه¬ها استفاده کنند.