تجمیع وزن دهی سنجه‌های ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (HSE) در برنامه ملی اعتباربخشی بیمارستان‌ها
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تجمیع و وزن دهی سنجه‌های ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (HSE) در برنامه ملی اعتباربخشی بیمارستان‌های دولتی شهر کرمانشاه صورت گرفته است. مطالعه به‌صورت یک پژوهش توصيفي، تحلیلی از نوع مقطعی طراحی و اجرا گردید. در ابتدا سنجه‌های HSE شناسایی‌شده و سپس تجمیع و وزن دهی این شاخص‌ها (سنجه‌ها) صورت گرفت. 40 نفر از خبرگان شامل اساتید گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز، اساتید گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشکده بهداشت کرمانشاه، مدیران بیمارستان‌های دولتی شهر کرمانشاه، کارشناسان بهداشت محیط و حرفه‌ای شاغل در بیمارستان‌های دولتی شهر کرمانشاه و کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و بهداشت محیط شاغل در مراکز بهداشت استان و شهرستان کرمانشاه در این مطالعه همکاری نمودند. از پرسشنامه خبره مبتنی بر مقایسه زوجی به‌منظور امتیازدهی محورها، شاخص‌ها و زیرشاخص‌ها (سنجه‌ها) استفاده شد و برای امتیازدهی از مقیاس 9 درجه ساعتی استفاده گردید. داده‌های به‌دست‌آمده وارد نرم‌افزار Excel گردیده و امتیاز کلی به‌دست‌آمده محاسبه گردیده و جهت وزن دهی نهایی وارد نرم‌افزار Super Decision گردید. نتایج این تحقیق نشان داد، مهم‌ترین سنجه‌های HSE در برنامه ملی اعتباربخشی بیمارستان‌ها عبارت‌اند از: مدیریت خطر حوادث و بلایا، مدیریت تأمین و تسهیلات اقامت، مدیریت بهداشت محیط، مدیریت پسماندها و بهداشت حرفه‌ای و سلامت کارکنان. جهت اولويت‌بندي این عوامل از فن تحلیل شبکه‌ای استفاده‌شده است. از نگاه خبرگان بالاترین وزن مربوط به محور مدیریت و رهبری است. محور بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست رتبه چهارم را به خود اختصاص داد و در بین شاخص‌های بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. در بین شاخص‌های محیط‌زیست، شاخص تفکیک پسماندها در بخش‌ها/واحدها، طبق ضوابط بهداشتی و شاخص بی‌خطرسازی، تصفیه و دفع بهداشتی پسماندها طبق دستورالعمل‌های ابلاغی و همچنین شاخص کیفیت آب بیمارستان به ترتیب بیشترین وزن را در میان بیست‌ویک شاخص این گروه به خود اختصاص داده‌اند. سنجه اندازه‌گیری، ارزیابی و کنترل عوامل زیان‌آور بیولوژیک محیط کار متناسب با فعالیت بخش‌ها/واحدها بیشترین وزن را به دلیل اینکه مهم‌ترین عامل زیان‌آور محیط کار بیمارستان‌ها عامل بیولوژیکی است، به خود اختصاص داده است؛ و در بین شاخص‌های ایمنی، سنجه ارزیابی و اولویت‌بندی خطر، حوادث و بلایا بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. این مطالعه نشان داد که تجمیع سنجه‌های مربوط به موضوعات، بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در قالب محور HSE عملیاتی بوده و می‌تواند در جهت مدیریت بهتر موضوعات HSE و نیز انسجام آن در قالب برنامه اعتباربخشی بیمارستان‌ها مؤثر واقع گردد.