بررسي عوامل مرتبط با کيفيت خواب سالمندان ساکن شهر تبريز
Abstract
مقدمه و هدف:
خواب يکي از نيازهاي اساسي انسان است که براي حفظ و نگهداري انرژي و رفاه جسمي حياتي مي باشد و توجه به اين نياز در سالمندان مهم و تحت تاثير عوامل بسياري است. طبق بررسی ها، کيفيت پایین خواب بعد از سردرد و اختلالات گوارشي در رتبه سوم مشکلات سالمندان قرار دارد. بنابراين اطلاع از کيفيت خواب سالمندان و عوامل موثر آن به اتخاذ تدابیری جهت افزایش و کاهش آن ها کمک مي کند. باتوجه به اينکه در ايران مطالعات اندکي در زمينه کيفيت خواب سالمندان و عوامل مرتبط باآن انجام گرفته است، بنابراین بررسی کیفیت خواب و عوامل مرتبط با آن الزامی می باشد .
روش تحقيق:
اين مطالعه توصيفي- تحليلي به صورت مقطعي بر روي500 نفر افراد سالمند 60 سال و بالاتر به روش نمونه گيري، تصادفي سهميه اي انجام شده است. ابزارهای مورد استفاده شامل اطلاعات دموگرافيک و پرسشنامه پينزبورگ، پرسشنامه 6 سوالي کسلر ، مقياس تجارب معنوي روزانه و پرسشنامه محقق ساخته چندبعدی تعیین‌کننده‌های کیفیت خواب بوده است که از طريق مصاحبه تکميل گرديد. جهت تجزيه و تحليل داده ها از شاخص هاي توصيفي، آناليز واريانس و نرم افزار IBM SPSS STATISTICS VER-21 استفاده شد.
نتايج:
طبق نتايج بدست آمده در اين مطالعه (4/54) درصد سالمندان کيفيت خواب نامطلوب
و (6/45) درصد کیفیت خواب مطلوب داشته اند که در اين ميان (7/49) درصد آنان متاهل و (7/42) درصد بي سواد بودند کیفیت خواب از نظر جنسیت در بين دو گروه اختلاف آماري معني داري وجود نداشت و هر دو گروه همگن بودند. از نظر کارایی (9/81) درصد بدون اختلال، ازنظر تاخیر در به خواب رفتن (8/48)درصد دارای اختلال متوسط، از نظر کیفیت ذهنی (1/43) درصد دارای اختلال شدید و از نظر استفاده از داروهای خواب آور (6/77) درصد و اختلال عملکرد (0/63) درصد بدون اختلال است. همچنین ارتباط مستقیمی بین عوامل معنوی، روانی، بیولوژیکی و سایر عوامل بیولوژیکی با کیفیت خواب در این مطالعه مشاهده شد.
بحث و نتيجه گيري:
نتايج به دست آمده از این مطالعه حاکی از آن است که عوامل مختلفي از جمله عوامل معنوي، رواني، رفتاری، محیطی، بيولوژيکي و دموگرافيک مي توانند کيفيت خواب سالمندان را تحت تاثير قرار دهند که براساس اين نتایج مي توان گفت اصلاح شرايط زندگي سالمندان می تواند نقش کمک کننده ای به کيفيت خواب سالمندان و در نتيجه کيفيت زندگي آن ها داشته باشد.