روان سنجی نسخه فارسی پرسشنامه فرسودگی شغلی کپنهاگن (Copenhagen Burnout Inventory)

Abstract

مقدمه: یکی از مفاهیمی که در سالهاي اخیر توجه روان شناسان کار، روان شناسان بهره وري و روان شناسان صنعتی و سازمانی را به خود معطوف داشته، نشانه‌ها، علل و آثار فرسودگی شغلی است، کسی از فرسودگی شغلی ایمن نیست. افراد در هر حرفه اي و در هر سطحی می توانند در معرض فرسودگی شغلی قرار گیرند. لذا با توجه به اهمیت فرسودگی شغلی لازم است یک ابزار معتبر و دقیق برای ارزیابی فرسودگی شغلی که قابل استفاده در تمام افراد و در هر شغلی باشد در زبان فارسی وجود داشته باشد که یکی از این ابزارهای مناسب پرسشنامه فرسودگی شغلی کپنهاگن می‌باشد. هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی روانسنجی پرسشنامه فرسودگی شغلی کپنهاگن در یک طیف وسیعی از جمعیت ایرانی بود. روش کار و مواد: پرسشنامه طی روند ترجمه و باز ترجمه به فارسی برگردانده شد. بررسی روایی محتوایی پرسشنامه با تهیه فرم روایی محتوایی و ارزیابی جنبه های سادگی، مرتبط بودن، وضوح و ضرورت آیتم ها و محاسبه شاخص های CVI و CVR در مجموعه ای شامل 10 نفر خبره و همچنین جمع آوری نظرات کیفی خبرگان و انجام اصلاحات لازم روی آیتم ها صورت گرفت. بررسی روایی صوری پرسشنامه نیز با تهیه فرم روایی صوری و محاسبه شاخص Impact Score در مجموعه ای شامل 10 نفر خبره و جمع آوری نظرات کیفی خبرگان و انجام اصلاحات لازم روی آیتمها براساس نظر خبرگان صورت گرفت. بررسی پایایی همسانی درونی پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ در نمونه ای شامل 30 نفر از جامعه آماری صورت گرفت. برای ارزیابی پایایی ثبات نیز پرسشنامه در یک فاصله زمانی دو هفته ای تکرار شده و شاخص ICC محاسبه شد. در نهایت، نمونه گیری کامل به تعداد 750 نفر از چهار سازمان انجام شد و تحلیل عاملی بر روی داده ها و تعیین ساختار عاملی و روایی سازه ای پرسشنامه انجام شد. یافته¬ها: همسانی درونی و پایایی ثبات بالا برای پرسشنامه فرسودگی شغلی کپنهاگن در این مطالعه حاصل شد. با توجه به مقادیر شاخص‌های ارائه شده برای هر یک مقیاس ها، شاخص کای دو به درجه ‌آزادی آن کوچکتر از 5 بود که برازش مدل ها را تایید کرد. همچنین شاخصهای برازش GFI، NFI، RFI، IFI و CFI بزرگتر از 9/0، RMSEA نیز کوچکتر از 08/0 بود که اعتبار مدل‌ ها را تایید کردند. در نتیجه این مدل‌ ها به سطح مطلوبی از برازش دست یافته بودند. به این ترتیب روایی سازه ای سازه های حاضر در مطالعه تایید گردید. لازم به ذکر است که این مطالعه هم مانند تعداد زیادی از مطالعات قبلی نشان داد که مدل سه عاملی CBI از مدل تک عاملی و دو عاملی بهتر است. بر اساس آزمون های آماری تفاوت معناداری بین مشاغل مختلف برای مجموعه مقیاس‌های مورد مطالعه مشاهده شد. نتیجه‌گیری: ابزار مطالعه شده پرسشنامه فرسودگی شغلی کپنهاگن جهت ارزیابی فرسودگی شغلی با 19 سوال در 3 مقیاس (فرسودگی شغلی شخصی، فرسودگی شغلی مرتبط با کار و فرسودگی مرتبط با مشتری) بود که با تایید نظر خبرگان و روایی و ضریب همبستگی در حد بالا مورد تایید قرار گرفت. با توجه به این که در تحلیل های انجام شده برای سازه های حاضر در مطالعه، مدل عاملی تاییدی برازش مناسبی داشتند و نظر به این که در همه مدل ها روابط مورد بررسی بین آیتم ها و سازه¬ها معنی دار بودند، بنابراین نتایج حاصل از مدل عاملی اکتشافی توسط الگوهای تاییدی مورد حمایت قرار گرفت و روایی سازه ای، سازه های حاضر در مطالعه تایید گردید. این ابزار در جامعه ای به تعداد 750 نفر از چهار تست شد و ماحصل آن نشان داد که پایایی ابزار طراحی شده در حد بالا می باشد.