اندازه گيري غلظت آنتي بيوتيك هاي ايميپنم و ونكومايسين در فاضلاب بيمارستاني و ورودي و خروجي از تصفيه خانه فاضلاب شهر تبريز
Abstract
مقدمه: آنتيبيوتيكها از جمله آلايندههـايي هسـتند كـه بـه علـت مصـرف بسـيار گسـترده در
بيمارستانها جهت درمان بيماريهاي عفوني مي توانند وارد فاضـلاب بيمارسـتاني و شـهري شـوند.
افزايش استفاده از آنتيبيوتيكها باعث افزايش گونههاي باكتريايي مقاوم در برابر آنتيبيوتيكهـا در
محيط ميشود. ونكومايسين و ايميپنم دو آنتيبيوتيك مهم بيمارستاني هستند كه در اكثر مواقـع
از آنها جهت درمان عفونتهاي باكتريايي شديد استفاده مـيشـود. متاسـفانه در سـالهـاي اخيـر
استفاده بيرويه و غيرمنطقي اين آنتيبيوتيكها موجب ورود آنها به محيطهاي آبـي شـده اسـت.
هدف از اين مطالعه اندازهگيري ونكومايسين و ايميپنم در فاضلاب بيمارستاني و ورودي و خروجي
تصفيه خانه فاضلاب شهري ميباشد.
مواد و روشها: نمونهبرداري بصورت مركب در دو نوبت صبح و عصـر از نزديـكتـرين منهـول بـه
بيمارستان كه حاوي فاضلاب سرويسهاي بهداشـتي بـود انجـام شـد. همچنـين نمونـهبـرداري از
ورودي و خروجي تصفيهخانه بصورت لحظهاي انجام شد. نمونهها تحت شرايط تاريكي و دماي °C
4به آزمايشگاه منتقل شد. نمونه ها پس از عمل سانتريفيوژ از صافيهاي 0/45ميكرون عبور داده
شدند. نمونهها حداكثر تا 24ساعت بعد از نمونهبرداري استخراج و در دماي -18درجـه تـا زمـان
آناليز نگهداري شدند. عمل استخراج توسط ستونهاي فاز جامد و در شرايط مختلف بهـرهبـرداري
انجام شد. در آخر نمونههاي آمادهسازي شده توسط سيستم كروماتوگرافي مايع بـا عملكـرد بـالا و
آشكارساز ماورابنفش اندازهگيري شدند.
نتايج: تاثير pHبر روي درصد بازيافت بسيار چشمگير بود. در pH=7بيشترين درصد بازيافـت در
غلظت 100ميكروگرم براي ونكومايسين و ايميپنم به ترتيب 86و 79درصد بدسـت آمـد. بـراي
منحني هاي كاليبراسيون معيار خطي 0/9778براي ونكومايسين و 0/9887براي ايميپنم بدست2
آمد. انحراف معيار نسبي ) (RSDشيب منحني هاي كاليبراسيون در اين مطالعـه حـدود 5درصـد
بود. آسـتانه تشـخيص ) 6 (LODو 3و آسـتانه انـدازهگيـري ) 16 (LOQو 11بـه ترتيـب بـراي
ونكومايسين و ايميپنم محاسبه شدند. در فاضلاب بيمارستاني ونكومايسن و ايميپنم به ترتيـب در
72و 66درصد از نمونه ها اندازهگيـري شـد. ميـانگين غلظـت ونكومايسـين و ايميپـنم بترتيـب
23/19و 8/7ميكروگرم در ليتر بدست آمد. ونكومايسين در 2نمونه از نمونههاي برداشت شده از
ورودي تصفيهخانه ديده شد كه ميانگين غلظت آن 7ميكروگرم در ليتر است. اين آنتيبيوتيك در
خروجي تصفيه خانه غلظتي كمتر از مقدار LODداشت. غلظت ايميپنم نيز در ورودي تصفيهخانـه
داراي ميانگين 5/5ميكروگرم در ليتر در 4نمونه از نمونههاي برداشت شده وجود داشت كـه در
خروجي تصفيهخانه تنها در يك نمونه مقدار 4ميكروگرم در ليتر از ايميپنم اندازهگيري شد.
نتيجهگيري: نتايج نشان مي دهد كه روش بكار رفته جهت استخراج و اندازهگيـري بـا توجـه بـه
محاسبات اعتبارسنجي انجام شده روشي دقيق و در عين حال ساده است. تفاوت زياد بين مقـادير
اندازهگيري شده از آنتي بيوتيك ها در فاضلاب بيمارستاني ناشي از نوسـانات شـديد در كيفيـت و
كميت فاضلاب خروجي از بيمارستان ميباشد. رقيقسازي فاضلاب بيمارستاني در فاضلاب شهري
باعث كاهش غلظت تركيبات موجود در آن ميشود به همين سبب در اين مطالعـه شـاهد كـاهش
غلظت آنتيبيوتيكها از فاضلاب بيمارستاني تا تصفيه خانه شهر تبريز بودهايم. راندمان تصفيهخانه
طبق نتايج حاصل شده قابل محاسبه نيسـت امـا غلظتهـايي از هـر دو آنتـيبيوتيـك در فاضـلاب
خروجي مشاهده شده است.