بررسی تأثیر جایگزینی لیزات پلاکتی با FBS بر الگوی تکثیر و تمایز اریتروئیدی سلول‌های CD34+ در هم کشتی با سلول‌های بنیادی مزانشیمی
Abstract
تزریق گلبول‌های قرمز یک درمان حمایت‌کننده و رایج در جراحی، تروماها، درمان بدخیمی‌ها، لوسمی ها و بویژه استفاده در کم‌خونی‌های خونریزی دهنده است. به دلیل محدودیت در منابع خونی، احتمال انتقال بیماری، واکنش‌های ایمنی و وجود گروه‌های خونی نادر به نظر میرسد تولید این سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی یک ضرورت مهم باشد. تولید گلبول‌های قرمز خون در محیط آزمایشگاه به‌عنوان یک جایگزین برای تزریق خون توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. این منبع خونی می‌تواند یک جایگزین مناسب برای تزریق خون بخصوص برای گروه‌های خونی نادر و همینطور یک منبع مناسب بدون نگرانی از انتقال ویروس‌های حاصل از انتقال خون مانند HIV باشد. کشت سلول‌ها در آزمایشگاه نیاز به محیط‌های کشت دارد که این محیط‌های کشت یا با سرم های حیوانی به خصوص سرم جنین گاوی (FBS) غنی می‌شوند که اینکار علاوه بر آسیب به حیوانات و مشکلات اخلاقی امکان انتقال ویروس‌های حیوانی را دارد و یا از محیط‌های کشت فاقد سرم استفاده می‌شود که هزینه بالایی برای کشت سلول‌ها در حجم بالا دارند. یکی از راهکار‌های مناسب برای غنی کردن محیط کشت استفاده از جایگزین‌هایی مانند لیزات پلاکتی (PL) است که علاوه بر داشتن فاکتور رشد بالا و هزینه کم برای تولید می‌تواند یک بستر مناسب را برای کشت سلول‌ها فراهم کند.
روش¬کار و مواد: در این مطالعه از کشت 3 مرحله‌ای برای تکثیر و تمایز سلول‌های بنیادی خونساز (HSCs) CD34+ جداشده از بند ناف برای تولید گلبول‌های قرمز استفاده شد. میزان تکثیر و گسترش سلولی با استفاده از شمارش سلول‌ها در روزهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. سلول‌ها به مدت 15 روز در محیط کشت غنی‌شده با PL کشت داده شد و در روز 8 پس از کشت ژنهای تمایز اریتروئیدی با روش Realtime-PCR بررسی شدند. همچنین میزان بیان مارکرهای CD71 و Glycophorin A با استفاده از فلوسایتومتری در روزهای 0، 7 و 15 مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: حداکثر تکثیر HSCs در روز 15 مشاهده شد. بیان ژنهای GATA1، NFE2، Globin β، Globin γ افزایش معناداری را نشان داد و بیان ژن GATA2 کاهش داشت ولی معنادار نبود. بررسی مارکرهای سطحی نشان از بیان بیشتر مارکر های اریتروئیدی و تمایز بیشتر سلول‌ها در محیط کشت حاوی PL داشت.