سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با کیفیت زندگی و خودکارآمدی در سالمندان شهر تبریز در سال 1397

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: توجه به کیفیت زندگی وخودکارآمدی در دوران سالمندی به علت شرایط خاص این دوران اهمیت ویژه ای دارد. هدف از پژوهش حاضر تعیین سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با کیفیت زندگی و خودکارآمدی در بین سالمندان بود. مواد و روش: این مطالعه ی مقطعی توصیفی-همبستگی در سال 1397 در 522 نفر از سالمندان مراکز سلامت شهر تبریز-ایران انجام یافت. نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انجام گرفت. جمع آوری داده ها براساس پرسشنامه مشخصات فردی- اجتماعی، سرمایه اجتماعی (Onyx-Bullen)، کیفیت زندگی (WHOQOL-BREF) و خودکارآمدی (sherer) انجام یافت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه 15) و آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی (آزمون پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره) تحلیل گردید. p ≤ 0.05 از لحاظ آماری معنی‌دار بود. یافته ها: در سالمندان مورد مطالعه میانگین سنی 66/65 بود. 58% از افراد مشارکت‌کننده زن، 5/85% متأهل و %5/37 آنان بی سواد بودند. میانگین± انحراف معیار نمره سرمایه اجتماعی 51/10 ± 87/71 (از دامنه 144-36)، کیفیت زندگی 88/10 ± 64/64 (از دامنه 100-0) و خودکارآمدی 73/6 ± 25/63 (از دامنه 85-17) بدست آمد. سرمایه اجتماعی با کیفیت زندگی (P<0.01, r= 0.412) و خودکارآمدی (P<0.01, r= 0.372) رابطه مثبت و معنی دار داشت. از بین عوامل مورد بررسی تاهل، تحصیلات، وضعیت اقتصادی، وضعیت سلامت و عدم ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی و دردهای مفصلی رابطه معنی داری را باکیفیت زندگی نشان دادند (P<0.05)؛ و سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی، وضعیت سلامت، عدم ابتلا به بیماری قلبی- عروقی، سن و تعداد بچه ها رابطه معنی داری با خودکارآمدی نشان دادند (P<0.05). سرمایه اجتماعی با تعدیل عوامل زمینه ای پیشگویی کننده کیفیت زندگی وخودکارآمدی بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده جهت ارتقای کیفیت زندگی و خودکارآمدی سالمندان باید راهکارهایی در جهت افزایش سرمایه اجتماعی این قشر توسط سیاستگزاران بهداشتی اعمال شود.